Waar kom die stamvaders Joost en Burgert van Dyk oorspronklik vandaan? Was Sybrand werklik Joost se seun, of het Joost hom aangeneem? Wat van ander raaiselagtige Van Dyks, soos Andries Nicolaas van Dyk? DNS-toetse kan ons help om baie van hierdie vrae te probeer antwoord. Alle Van Dyk-mans, mits hulle biologiese afstammelinge van die twee broers is, sal dieselfde Y-DNS as die twee broers dra (húlle het dit weer van hul vader gekry). Hierdie Y-DNS word telkens van vader na seun oorgedra en verander nouliks tussen generasies, sodat afstammelinge van vandag se Y-DNS identies sal wees aan dié van Joost en Burgert. Natuurlik kan ons nie die twee broers se Y-DNS toets nie, maar deur hulle afstammelinge te toets, sal ons dan weet wat hulle s'n was.
Y-DNS bevestig nie slegs verwantskap nie, maar laat mens ook toe om 'n haplogroep vas te stel. 'n Haplogroep is 'n groep mense wat dieselfde manlike of vroulike voorouer deel. Dit gebeur op basies van 'n SNP-toets: 'n SNP is 'n plek op mense se DNS waar een nukleotide 'n mutasie ondergaan het. Ander toetse toets 'n haplotipe en maak dan 'n voorspelling m.b.t. die haplogroep. Hierdie is die algemeenste toets wat DNS-besighede gebruik: hulle toets merkers van die Y-chromosoom wat deur mense van dieselfde haplogroep gedeel word. Elke haplogroep het 'n geskiedkundige verspreiding in die oudheid, wat gesien kan word as daardie haplogroep se plek van oorsprong. Dit is egter nie 'n spesifieke punt op die kaart nie, maar eerder 'n wêrelddeel. Dit sal ons ook in staat stel om kontak op te neem met ander persone wie se voorouers in die 17de eeu familie was van die broers (mits hierdie persone ook hulle DNS getoets het en aanlyn gepubliseer het).
Die eerste Van Dyk wie se DNS getoets is, was Johan van Dyk, 'n afstammeling van Joost deur sy seun Sybrand. Die toets het gewys dat hy behoort aan haplogroep I-M223 (ook beken as I2a2a). Vol entoesiasme, het ons 'n tweede afstammeling getoets, om 'n familiekonneksie te bevestig: Wilhelm van Dyk, 'n afstammeling van Joost deur sy seun Andries. Ons wou naamlik bevestig dat Andries Nicolaas (1780-1868) inderdaad die seun was van Andries Christiaan (1753-?). Tot ons verbasing, wys Wilhelm se uitslag toe op die heeltemal onverwante haplogroep R-M269. Sou dit dus beteken dat Andries Nicholaas nie die seun van Andries Christiaan was nie? Of was dit Sybrand wat deur Joost aangeneem was? Hy is immers die enigste van Joost se kinders sonder 'n dooprekord: dit is nie buitensporig om te dink dat Helena reeds swanger was met Sybrand of hom reeds gehad het toe sy Joost ontmoet het nie.
Ons het uiteindelik daarin geslaag om een van Joost se broer Burgert se afstammelinge te toets. Burgert het slegs een seun gehad wie vandag nog direkte manlike nasate het: Adam. Die toetsuitslag het duidelik gemaak dat Sybrand inderdaad Joost se biologiese seun was (beide haplogroepe kom ooreen).
Beteken dit dat Andries Nicholaas se nakomelinge nie werklik Van Dyks is nie? Myns insiens is dit nie die geval nie. Hulle is miskien nie geneties verwant aan die stamvaders nie, maar is in elke ander opsig deel van die Van Dyk-familie. Dit sou egter wel die verhaal van die familie verryk as mens sou kon uitvind wie die biologiese vader van Andries Nicholaas was. 'n Genetiese ooreenkoms met die Y-DNS van 'n ander famile (moontlik Niemand of Swart) sal mens in die regte rigting kan wys. Dit sal egter baie moeiliker wees, as nie onmoontlik nie, om uit te vind wie sy biologiese moeder was en in watter konteks sy swanger geraak het.
Hierdie openbaring met betrekking tot Andries Nicholaas se biologiese herkoms wys wel op een van die risiko's van genetiese toetsing. Mens moet bereid wees om te aanvaar dat jy moontlike geheime of skandes van een van die voorgaande generasies gaan oopkrap.
Ons het ongelukkig nog geen genetiese ooreenkomste gehad met persone wat nié Van Dyk is nie. Slegs 'n verlangse ooreenkoms met 'n Sweed, wat geen kennis het van sy voorouers in die tydperk wat Joost en Burgert gelewe het nie. Die haplogroep
