Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: Plekhouer vir broers

Notas:

Pieter PIETERSZ is hier geplaas as 'n plekhouer vir die twee VAN DYK broers se vader vir tegniese redes. Dit is nie noodwendig sy naam of van nie.

Familie/Gade: Onbekend. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Joost Pieterse van Dijk
• Naam: Joost Pietersz
• Verwysingsnommer: SV-PROG 1
• Weermag: Tussen 24 Mei 1686 en 28 Des 1690; Soldaat- V.O.C.
• Immigrasie: 26 Sep 1686, Cape Colony, Suid-Afrika
• Burgerskap: 28 Des 1690, Cape Colony, Suid-Afrika; Vryburger
• Woonplek: 1691, Kaap, Suid-Afrika
• Beroep: Vanaf 3 Apr 1691, Houtbaai, Kaap, Suid-Afrika; Houtkapper in die "Compagnie se bosch"
• Sensus: 1692, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Sien nota vir gelysde eiendom
• Beroep: 1693, Houtbaai, Kaap, Suid-Afrika; Vrytimmerman
• Beroep: Vanaf 31 Mei 1695 tot 31 Mei 1696; Baashoutkapper
• Ander: 17 Des 1695, Kaap, Suid-Afrika; Slawehandel
• Ander: 7 Feb 1696, Kaap, Suid-Afrika; Slawehandel
• Sensus: 1697
• Beroep: Vanaf 1697 tot 1702; Vryhoutkapper
• Sensus: 1700, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Sensus: 1700, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Beroep: CA 1700, Swartland, Kaap, Suid-Afrika; Landbouer; Adres:
  Ganskraal (386)
• Eiendom: CA 1700, Swartland, Kaap, Suid-Afrika; 'n Opstal; Adres:
  Ganskraal (386)
• Ooggetuie: 18 Des 1701, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Doop van Pieter Kuijs
• Eiendom: 1704, Stellenbosch, Kaap, South Africa; Nie Plaas Keerweder nie
• Sensus: 1709, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Sensus: Jan 1711, Kaapstad, Kaapkolonie
• Aansoek: 1715, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Joost het in hierdie jaar aan die hof gevra dat sy vrou Helena Siewers gehospitaliseer word.
• Eiendom: 1716, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Huis en erf in Tafelvallei
• Beroep: 1717; Landbouer
• Testament: 28 Jan 1718, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Inventaris: 15 Jun 1718, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/3.77
• Vendurol: 17 Jun 1718, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/2.2

Notas:

Opgedateer op 2015.11.02. 'n Jaar na my oorspronklike (en fout-gevulde) plasing, kan ek 'n opgedateerde weergawe van Joost van Dijk se lewe aan die Kaap plaas. Daar is nog 'n aantal vrae wat ek hoop om in die toekoms te kan beantwoord, maar vir eers bied onderstaande 'n goeie blik op die wel en wee van ons stamvader.

Dit kan nog nie met sekerheid gesê word waar die twee van Dyk-stamvaders, Joost en sy broer Burgert, vandaan kom nie. (Sien ook Herkoms van Joost en Burgert van Dijk.) In dokumente uit die tyd word daar verwys na onder meer Isberg, Isenberg, Ysenberg en Eijsenberg. Die Wes-Vlaamse dorpie Izenberge (toe Ysenberge) word oor die algemeen aanvaar as hul plek van herkoms, maar die twee broers se dooprekords kom nie voor in die parogieregisters van hierdie dorpie nie. Dit is natuurlik moontlik dat hulle daar gewoon het, alhoewel hulle nie daar gebore is nie, maar daar is talle ander soortgelyk genaamde dorpies in Europa - van Isberg tot Eisenberg - wat net sowel hul plek van oorsprong kon wees. Die van "van Isberg/Isenberg", asook variante van die naam "Joost" en "Burgert" kom selfs ook in Noordiese lande voor.

Wat wel seker is, is dat Joost Pietersz. ('n patroniem, wat daarop dui dat sy pa waarskynlik Pieter/Peter geheethet), saam met sy broer Burgert in 1686 as soldate by die V.O.C. aangesluit het.[1] Joost en Burgert het lank slegs "Pietersz." as van gebruik - die van "van Dijk" het eers baie jare later sy verskyning gemaak.

Jan en Alleman kon by die V.O.C. aangesluit het, as hy maar gesond gelyk het. Armoediges en reislustiges uit die hele Europa het na Nederland gestroom om by die V.O.C. as soldaat aan te sluit. In sy boek, The Afrikaners, noem Hermann Giliomee dat soldate van die V.O.C. só sleg betaal is, dat dit werklik as 'n laaste uitweg gesien is vir mense wat geen alternatief gehad het nie.[2]

Op bepaalde dae van die jaar kon hierdie wanhopiges hulself meld by die V.O.C. se kantore om te registreer. Hul persoonlike besittings het hulle dan in 'n skeepskis geplaas en na die kantoor gebring, waarna hulle gewag het om te vertrek.[3] Alhoewel ons geen geboortedatum vir Joost en Burgert het nie, is dit wel bekend dat die gemiddelde ouderdom van soldate wat by die V.O.C. aangesluit het, 24 jaar was. Die jongste soldate was ongeveer 18en die oudste sowat 40 jaar oud.[4] Daarom hou ek 'n geskatte geboortedatum van ongeveer 1663 aan vir Joost.

Op Vrydag, 24 Mei 1686, het Joos en Burgert met die skip Huis te Zilverstein vanaf die eiland Texel (Noord-Holland), na die Kaap gereis.[1][5] Die Huis te Zilverstein was 'n "spiegelretourschip", wat reeds sedert 1674 deur die V.O.C. in gebruik was. Hul kaptein was Karsten de Gilde en daar was 96 soldate aanboord, saam met 138 ander passasiers.[5][6] Die skip was ongeveer 44m lank en sowat 10,5m breed, met plek aan boord vir tot 300 mense.

Geboorte:
Ons skat Joost se geboorte as om-en-by 1663: soldate wat by die V.O.C. aangesluit het, was gemiddeld 24 jaar oud. Joost en Burgert het in 1686 aangesluit, wat 'n geskatte geboortedatum van 1662 gee. Ons het Joost as ouer broer aangeneem, omdat hy tradisioneel as sulks beskou word (eerste getrou en eerste gesterf).

In verskeie rekords word hulle plek van herkoms as Isberg, IJsberg, Eijsenberg en ander variante gegee. Dit is nie noodwending hul plek van geboorte nie, maar wel hoogs waarskynlik. Geen land of provinsie word egter genoem nie en daar is talle dorpies met sulke name in Europa en Skandinawië wat kandidate is.

Sien ook onder-aan die bladsy, by Geskiedenis die artikel Joost en Burgert van Dyk: hul koms en lewe aan die Kaap. Daarin word uitgelê hoekom Joost se geskiedenis hier so sterk verskil van die 1975-Geslagsregister.

Vir verdere spekulasie oor die broers se herkoms, sien http://sastamboom.blogspot.com/search/label/van%20Dyk

Weermag:
Joost Pietersz. en Burgert Peterse het op 24 Mei 1686 by die V.O.C. aangesluit as soldaat, by die Kamer Amsterdam. Hulle het daardie selfde dag vertrek met die skip "Huis te Zilverstein" vanaf Texel, Nederland. Die skip was onderweg na Batavia (Indonesië), met 'n stop halverwege aan die Kaap.

Soldate het in prinsipe geen take aan boord gehad nie, hulle was slegs daar om die Nederlandse vestiginge oorsee te bewaak en te verdedig. Hulle kon wel tydens die reis ingeset word as gevaar gedreig het. Daar was ook ten alle tye 'n soldaat voor die kajuit en voor die konstabel se kamer gestasioneer.

Die broers het geen maandbrief gehad nie, dus het hulle niemand agtergelaat wat hulle nodig geag het om van hul loon uitbetaal te kry nie.

Hulle het wel 'n skuldbrief gehad waarmee hulle self vooruitbetaal is.

Sien hier vir meer inligting oor Texel en die V.O.C., verkry tydens 'n besoek daaraan in 2016: http://sastamboom.blogspot.com/2016/01/besoek-aan-texel-nederland.html

Kliek gerus op die foto's hier onder om die soldyboekinskrywings in detail te sien, of besoek die volgende webblad vir 'n transkripsie en uitleg van die inhoud: http://sastamboom.blogspot.com/2016/10/die-vroegste-rekord-wat-ons-van-joost.html

Immigrasie:
Joost en Burgert het se seetog was vier maande, vanaf Texel na Cabo de Boa Esperança, oftwel Kaap die Goeie Hoop. Die gebruiklike term vir die vestiging was Cabo of die Kaap; die naam Kaapstad sou eers baie later gebruik word.

Aan die Kaap het die broers nog tot 1690 vir die V.O.C. gewerk. In watse funksie, is nog nie ontdek nie. Moontlik as soldate wat die Kasteel of ander geboue moes bewaak, of hulle is moontlik as knegte uitgehuur aan van die vryburgers.

Burgerskap:
Joost en Burgert het op dieselfde dag hul vryburgskap van die VOC gekry en dit het hulle dus vrygestaan om vir hulself te gaan boer of 'n ambag te beoefen.

'n Vryburger was nie onder kontrak van die VOC nie, en dus nie onderwerpe aan die sg. "Artikelbrief"nie, waarin die disipline en tug aan die VOC-manskappe opgelê is nie. Hulle was wel steeds onderworpe aan die "plakkate" en wetgewing wat die VOC uitgevaar het. Hulle was nie vry om te handel soos hulle wou nie - die VOC het die monopolie op die handelsware soos vee, graan en wyn beheer. Die owerheid aan die Kaap wás die VOC en alle mannelike vryburgers moes 'n eed afneem waarin hulle trou sweer aan die Nederlandse, Oost-Indiese en Kaapse owerheid.

Vryburgerskap is deur die VOC as 'n voorreg gesien: Vryburgers wat hulle swak gedra, het die risiko geloop om as "onnut instrument" weggestuur te word.

Woonplek:
Vermeld onderaan Borgert Pietersz:

Borgert Pietersz
Joost Pietersz

Beroep:
Op Dinsdagoggend, 3 April 1691, het die Politieke Raad (die hoogste gesag van die VOC aan die Kaap de Goede Hoop) vergader. Die lede van die raad was dit eens dat 'n groot deel van die Raad al self benadeel is duer die "slordig en onordentlike" gekapte hout wat beskikbaar is - maar die hout is so sleg bewerk, dat dit nie bruikbaar is nie (dat dit voor die voete van die volk weggevoer moet word).

Hierdie gebrek aan planke ens. daartoe sou lei dat huise, skure, stalle en ander nodige geboue, nie gebou sal kan word nie.

Vir 'n geruime tyd al, het niemand aangebied om die gesaagde timmerhout teen vasgestelde pryse uit die Compagnie se bos te lewer nie. Daarom het Joost Pietersz en Borchard Pietersz van Isenberg, broers en vryburgers, woonagtig in die Kaapse distrik, hulle by die vergadering gemeld om toestemming te verkry om in die "Compagnie se bosch" in Houtbaai te gaan houtkap. Dit sou gebeur onder sekere voorwaardes en die kontrak sou vir vyf jaar wees en die hout sou te koop aangebied word aan die inwoners van die Kaapse distrik.

Na "rijpe raadspleging" is eenstemmig besluit om aan Joost en Burgert se versoek te voldoen. Die kondisies en voorwaardes is as volg:

1. Dat hulle vir 'n tydperk van vyf jaar, met ingang van vandag, toegelaat sal word om in die Compagnie se bos, in Houtbaai geleë, allerhande timmerhout mag kap, saag en bewerk, volgens hulle diskresie ("so sij des best te raade sullen werden").

2. Om hierdie voorreg te behou, moet hulle jaarlik aan die Edele Compagnie honderd stuks planken lewer - elk 10 voet lank en ten minste 1 voet breed.

3. As hulle hierdie voorreg verbeur, hulle jaarliks in die Compagnie se bos drieduisend jong eike bome moet plant (wat uit die Compagnie se "planterie" sal kom).

4. Die pryse waarteen hulle die hout mag verkoop is deur die Raad vasgestel en die broers mag hierdie prys nie oorskry nie.

1 Balk lang 22 voeten en thien a acht duijmen dik ƒ12:-:-
1 Bolle casijn hoog 4 1/2 voet en 3 1/2 voet wijd ƒ4:-:-
100 voeten plaaten ƒ12:08:-
100 voeten gording ƒ6:-:-
100 sparren ƒ18:12:-
100 latten ƒ2:-:-
1 Hoek-keeper 20 voeten lang ƒ3:-:-
1 voet planks in 't vierkant ƒ3:- :-
1 voet planks minder als een voet in 't vierkant ƒ2:08:-
1 spanrigel 17 voeten lang ƒ4:10:-
1 haane-balk van 9 voeten ƒ1:04:-
1 carbeel 5 1/2 voeten lang ƒ1:-:-
1 strijkbalk lang 20 voeten ƒ6:08:-
1 kromstijl lang 9 voeten ƒ3:-:-
1 scheerstijl 14 voeten lang ƒ1:08:-

Die res vans die vergadering bespreek 'n ander saak.


Sensus:
Die broers Joost en Burgert het in 1692 saam in die Opgavenrollen (van boeren effecten) verskyn.

In hulle besit was:
2 knegte
2 perde
2 gewere
4 snaphane
2 pistole
(sien bron vir volledige dokument)

Beroep:
Hierdie jaarlikse funksies is afkomstig van ander, soortgelyke kontrakte met die V.O.C. waarin Joost knegte huur om hom te help met die houtkappery.

Beroep:
Ten diensten van de Generale Nederlandsche Oostijndische Compagnie. Bron - NAAIRS

Ander:
Op hierdie datum het Joost die slaaf Kinza (26 jaar oud) gekoop van Theunis Verweij vir Rds. 120.

Ander:
Joost het die 16-jarige slaaf Anthony van Madagascar gekoop van Thomas Thornhill. Die prys was Rds 90. Anthony sou tot en met Joost se dood in 1718 vir hom werk.

Op dieselfde dag het hy ook die slaaf Pieter van Malabar gekoop van Rob Silvastar vir Rds. 80.

Sensus:
Joos en Burgert was in 1697 steeds vennote ("compagnons"), Hulle het in die opgaafrol verskyn met die volgende:
1 vrou (Joost se vrou - Catharina Hendriksz Verburg)

1 kneg
2 slawe

1 snaphaan (geweer)
1 pistool

Sensus:
Joost verskyn in die 1700-opgaafrol met die volgende:
geen vrou (Catharina Verburg is teen hierdie oorlede - sien onder by familie)
2 seuns (Burgert en Hendrik)

Burgert (Joost se broer) se opgaafrol verwys ook na 2 seuns, maar Burgert het teen hierdie tyd nog geens seuns gehad nie. Dit is dus waarskynlik dat die broers saam gewoon het.

2 knegte
2 slawe
2 perde
6 beeste
1 snaphaan
1 pistool
1 degen

Sensus:
In 1700 het Joost in die Opgaafrol van die Kaap verskyn, met die volgende:

2 seuns [Burgert en Hendrik]
2 knegte
2 slawe (mans)
2 perde
6 beeste
1 snaphaan
1 pistool
1 degen

Beroep:
Uit die Opgaafrol van 1700 wil dit blyk dat Joost opgehou het met houtkap en begin het met boer. Dit is nie duidelik waar hy aan die begin geboer het nie. Ganskraal / Ganzekraal is die plaas waarop hy ten tye van sy dood geboer het.

Eiendom:
Die begindatum hier is 'n gissing en ons is nog besig met navorsing om uit te vind wanneer Joost die plaas Ganzekraal gekry het.

Ons weet dat hy ten tye van sy dood 'n opstal op hierdie plaas gehad het (dit verskyn in sy boedelinventaris). Daar is twee Ganzekrale in die Swartland: 'n kleiner plaas (nr. 386) en 'n groter een (nr. 732). Hierdie tweede een het gedien as 'n Buitepos vir die V.O.C. Sommige navorsers het al voorgestel dat Joost hierdie tweede buitepos gehad het, maar dit is uiters onwaarskynlik.

Daar is al uitgebreid geskryf oor die Buitepos Ganzekraal en die eienaars/bestuurders (onder meer in Dan Sleigh se Buiteposte (HAUM, 1993), sonder enige melding van Joost.

Dan is dit ook so dat Joost nie 'n grootse boer was nie, dus is dit onlogies dat die V.O.C. hul buitepost aan hom sou toevertrou. Die kleiner Ganzekraal was dan ook slegs een plaas verwyder van sy broer Burgert se plaas, Coenraedenberg. Burgert het Ganzekraal na Joost se dood gekoop - die karige bedrag wat betaal is - Rds. 10 - dui ook meer op 'n stuk land met 'n klein gehuggie, eerder as 'n uitgebreide Buitepos. (Dit sou ook vir Burgert sin maak om eerder 'n plaas oor te neem wat naby sy eie is, om sy weigebied uit te brei.)

Op die web-bladsy CapeFarmMapper by https://gis.elsenburg.com/apps/cfm/# kan mens die liggings van die Ganzekraal plase, #386 & #732, sien:
#386 is in die buurt van Burgert se plaas Coenradenberg in die Swartland en #732 wat grens aan die see is die een wat aan die VOC behoort het.

Ooggetuie:
Dit sal interessant wees om te probeer uit vind hoe Hendrik Kuijs en Jacoba van Norden/Horde Joost geken het.

Hulle herkoms is bietjie van 'n raaisel: die First Fifty Years-projek waag geen raaiskote nie. Daar is twee persone met die naam Hendrik Kuijs(t) in die skeepsoldyboeke van die V.O.C. Een afkomstig van Terburg, Nederland, in 1695. (Waarskynlik die voormalige plek "Terborch" in Overijssel, of "Terborg" in Groningen. Daar is ook 'n kasteel Terborg tussen Tilburg en Den Bosch.) Die tweede Hendrik was afkomstig van Amsterdam in 1698. Beide is gerepatrieerd. Daar is 'n kans dat hulle dieselfde persoon is ('n vergelyking van die inskrywings in die skeepsoldyboeke sal dit kan bevestig/uitsluit).

Buiten die kind saam met Jacoba, kon ek verder geen rekord van hom vind in SA nie, ook nie in die beskikbare monsterrolle nie.

Jacoba van Norden was vermoedelik steeds getroud met Helmer Paal ten tye van de geboorte van haar kind saam met Hendrik Kuijs. (Sover ek kan sien was Helmer Paal steeds lewend teen hierdie tyd.)

Dit kan dalk deel van die rede wees waarom Jacoba in 1903 na Mauritius gestuur is. Uit H.C.V. Leibbrandt se Precis: Letters Despatched, 1696-1708 (1896).
p230-231:
1703- 31st July
The following freemen have been allowed to proceed to Mauritius to earn their living their with your assistance: ... ... Jacoba van Norden and daughter, the wife of freeman Helmt Paal, who because of her bad conduct and immoral life has been separated a long while from her husband. She may neither return to the Cape, nor proceed to Batavia.

Eiendom:
In 1704 is die eiendomsakte van die plaas Keerweder in die distrik van Stellenbosch aan ene J. van Dijk uitgee. Aangesien Jan Jacobsz. van Dijk teen hierdie reeds oorlede is, is dit maklik om aan te neem dat hierdie plaas dus aan Joost behoort het. In Johannes van der Bijl se "Grondeienaars van Stellenbosch" 1693-1860 (Stellenbosch Museum, 1979) leer mens dat Keerweder in 1704 aan Jan Jacobsz. van Dijk se weduwee behoort het, dus nie aan Joost nie.

Ons laat die inligting egter hier, omdat ons ook 'n geruime tyd Keerweder as moontlik eiendom hier gelys het. Ander navorsers wat elders die inligting teëkom kan dan ook hier sien dat dit inderdaad inkorrek is.

Sensus:
In 1709 het Joost in die Opgavenrol verskyn met die volgende

1 seun (Burgert was teen hierdie tyd sowat 12 en Hendrik 9-10. Slegs een van hulle het dus by Joost gewoon. Dis waarskynlik dat die Weeskamer een van die twee by 'n ander persoon geplaas het.

Burgert verskyn self met drie seuns in 1709, maar met 4 in 1712. Dit kan óf sy vier seuns Matthys, Adam, Burgert (jr) en Tobias wees, of - afhangend van wanneer Matthys gesterf het (êrens ná 12.07.1712) en die opname was - kon dit drie van sy seuns + een van Joost se seuns gewees het.


Sensus:
Joost Pietersz: v: Dijk

Mans: 1
Vrouwen: -
Soonen: 1
Dogters: -
Knegts: -
Slaven: 2
Slavinnen: -
Jongetjes: -
Meijsies: -
Paerden: 3
Ossen: 10
Koeijen: 10
Kalvers: 10
Vaarsen: 10
Schaapen: -
Varkens: -
Wijnstokken: -
Leggers Wijn: -
Hoe veel jaer 't land gehad: -
Hoe veel jaer 't land besaeijt: -
Tarwe gesaeijt: -
Tarwe gewonnen: -
Brood en zaad koorn: -
Rogge gezaaijt: -
Rogge gewonnen: -
Brood en zaad koorn: -
Garst gesaeijt: -
Garst gewonnen: -
Zaad koorn: -
Snaphanen en carbijns: 1
Houwens en deegens: 1
Pistoolen: 1

Aansoek:
Joost het voor die hof verskyn en verklaar dat hy saamgewoon het met 'n vrou genaamd Helena Siewerts, wat "kranksinnig" geword het. Hy het die Raad gevra om haar by die Hospitaal te laat opneem, op sy onkoste. Hy sou vir hulle kinders sorg en, indien sy gesond word, met haar trou ("door godes zegen van die plage mogte werden verlost, verbint hij sigh haar ten huijsvrouwe te sullen nemen").

Dit wil blyk of die Raad geen aksie onderneem het nie.

Watse vorm sou Helena se "cranksinnigheit" aangeneem het - en wie sou die diagnose gemaak het? Gesien dat Andries se doop slegs 'n paar maande vroeër was, is dit moontlik dat postpartumdepressie (ook genoem nageboortedepressie) die oorsaak was, of bygedra het aan 'n bestaande psigiese aandoening. Post-traumatiese stresstoring as gevolg van haar jeug as slavin (waarskynlike fisieke geweld, verkragting, ens.) kan ook as oorsaak gedien het.

Dit is moontlik dat dit die kerk was wat om hierdie rede nie toestemming wou gee dat Joost en Helena met mekaar kon trou nie. Joost het immers self haar toestand nie as hindernis gesien om hul verhouding voort te sit nie: Helena het die volgende jaar weer swanger geword met hulle laaste kind, Sophia.

Sien onder vir die oorspronklike hofrekord.


Rol:

Eiendom:
Dit is nie duidelik wanneer Joost sy huis oorspronklik gekoop het nie, maar dit was waarskynlik dieselfde huis wat in 1720 aan Burgert behoort het - geleë in die Eerste Berg Dwarsstraat. Die straat is tans bekend as St. Georges Straat in Kaapstad.

Dit is waarskynlik dat die gesin hier gewoon het, en nie op die plaas Ganzekraal nie. Joost en/of slaaf/kneg sou na die Ganzekraal gegaan het om met vee daar te wei.

In 1716 het Joost sy huis aan Burgert verkoop. Die verkoper se naam word sonder voornaam gelys as Pietersz van Dijk, maar gesien dat die koper Burgert Pietersz van Dijk is, kan ons aanneem dat die verkoper Joost was. (Hulle was immers die enigste Pieterz van Dijks aan die Kaap.) Dit betref 'n huis en erf in Tafelvallei (die eiendom se naam word slegs gegee as H1), en was 0.035 morg oftwel sowat 300m2. Geen bedrag word genoem nie.

Die transaksie is egter 'n bietjie raaiselagtig: want in 1718 word dieselfde eiendom (H1, 0.035 morg) weer verkoop deur Joost Pz van Dijk aan ene Christiaan Wynands/Wijnarts (prys: 5550 gulden. Hierdie is dieselfde persoon wat in Joost se boedelinventaris en vendurol as die huurder van Joost se huis verskyn. Christaan het 'n aanbetaling van 2700 gulden gedaan.

Spekulasie: moontlik het Christiaan die huis gekoop, en daar gewoon terwyl hy dit afbetaal het (en was dit nog nie afbetaal teen Joost se dood nie).

Die huis is weer na Burgert se dood deur sy skoonseun, Andries Mulder gekoop.

Spekulasie: dit is moontlik dat Joost en Burgert se gesinne almal hier gewoon het - en dat die perseel uitgebrei is met 'n tweede erf en huis (wat sal verduidelik hoekom die eiendom se oppervlak in 1721 gegee word as 0,076 morg).

Beroep:
(aldus testament)

Testament:
Joost se testament is op 28 Januarie 1718 opgestel - 'n skamele drie dae voor sy dood. Hy was baie siek en bedlêend; die testament is by sy huis in Tafelvallei opgestel.

In die testament stel hy sy twee oudste seuns (Burgert en Hendrik) aan as sy "enige en universele erfgename" en laat hy aan Helena 500 Rijksdaalders om sy kinders (wat hulle saam gekry het) op te voed en die "nodige onderhoud" te gee.

Sien die aangehegde PDF vir 'n transkripsie van die volledige testament.

Inventaris:
Na Joost se dood is sy boedel deur sy broer geïnventariseer. Die inhoud gee 'n interessante kykie op die gesin se daaglikse lewe.

Ten tye van sy dood het hy onder andere gehad:
1 Hoogduyts Gebedeboekje

1 slaaf: Anthony van Madagascar

1 paard
32 beeste
1 kalwers

1 snaphaan

Sien die bygevoegde PDF vir die hele boedelinventaris.

Vendurol:
Op 17 Junie 1718 is Joost se besittings op 'n openbare vendusie verkoop. Hoekom is al sy besittings na sy dood verkoop? Dit is duidelik dat hy geen skuld gehad het ten tye van sy dood nie - enige skuld sou in sy boedelinventaris of vendurol gestaan het.

'n Klein bietjie lig word hierop gewerp in "Household Inventories at the Cape" deur Carohn Cornell en Antonia Malan (2005).

As Joost nie uitdruklik in sy testament Helena as die voog van sy kinders aangestel het nie (en dit is debateerbaar of hy het of nie), sou die Weeskamer sy eiendom verkoop het om vir sy kinders te sorg. (Helena kon wel aansoek doen om die voog van haar eie kinders te wees.)

Die Weeskamer het nie fisies self vir die kinders gesorg nie, maar hulle by ander families geplaas. Klaarblyklik eers by familie of vriende van die familie wat gewillig was, of anders as huishulpe of vakleerlinge by ander burgers. Hulle sorg was deur die Weeskamer betaal en enige erfenis is dan ontvang met mondigwording (25 jaar).

Burgert het 'n aantal dinge daardie dag gekoop:
een opstal gen:t e Ganse Craal in 't Swarte Land vir Rd:s 10 (Rd:s = Rijksdaalders)
1 kist
1 rol toebak
1 karritje met 1 balijtje
86 silvere knoopen

Burgert van DIjk d'jonge het gekoop:
1 kooper thee keetleltje en 1 kooper voetje

Sien die PDF vir die volledige lys van items en kopers.

Joost getroud Catharina Verburgh aan 4 Mrt 1696inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. Catharina (dogter van Hendrik Verburgh) is gebore in CA 1670; gesterf in CA 1700. [Groepsblad] [Family Chart]

Joost getroud Elizabeth van Wyk in 1700inKaap, Suid-Afrika. Elizabeth is gebore in CA 1679; gesterf voor 5 Mrt 1722. [Groepsblad] [Family Chart]

Familie/Gade: Helena Siewers. Helena is gebore in CA 1690 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; gesterf in Aug 1727inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Burgert Peterse
• Naam: Burgert Pietersz van Dijk
• Weermag: Tussen 24 Mei 1686 en 28 Des 1690; Soldaat- V.O.C.
• Immigrasie: 26 Sep 1686, Kaapkolonie, Suid-Afrika
• Burgerskap: 28 Des 1690, Kaapkolonie, Suid-Afrika; Vryburger
• Beroep: Vanaf 3 Apr 1691, Houtbaai, Kaap, Suid-Afrika; Houtkapper in die "Compagnie se Bosch"
• Beroep: Tussen 1696 en Mrt 1701, Groenekloof, Kaapkolonie; Landbouer en veeboer
• Sensus: 1697
• Sensus: 1700, Kaap, Suid-Afrika
• Ander: 5 Des 1705; Besoek van Landrost Starrenburg
• Beroep: CA 1706; Skaapboer
• Sensus: 1709, Kaap, Suid-Afrika
• Sensus: Jan 1711, Kaapstad, Kaapkolonie; Adres:
  Opgaafrol
• Inventaris: 3 Aug 1711, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/2.54
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63
• Eiendom: Tussen 5 Okt 1712 en 9 Jul 1720, Swartland, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Coenradenberg (307)
• Verkoopcedul: 1 Nov 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC10/1.74
• Inventaris: 6 Des 1712, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/2.65
• Inventaris: 15 Jun 1718, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/3.77
• Vendurol: 17 Jun 1718, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/2.2
• Eiendom: 17 Jun 1718, Swartland, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Gansekraal
• Eiendom: 1716–1720, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Huis en erf in Tafelvallei
• Testament: 11 Jun 1720, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Eiendom: < 9 Jul 1720, Drakenstein, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Leeuwenhoek
• Sterfte: Tussen 3 Des 1720 en 11 Des 1720, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika
• Testament: 3 Des 1720
• Inventaris: 11 Des 1720, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/4.60
• Eiendom: 1721, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Verkoop van huis in Tafelvallei
• Vendurol: 8 Jan 1721, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/2.24
• Inventaris: 17 Jan 1721, Drakenstein, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/4.59; Adres:
  Leeuwenhoek
• Vendurol: 24 Feb 1721, Drakenstein, Kaap, Suid-Afrika; MOOC10/2.25; Adres:
  Leeuwenhoek

Notas:

Burgert en sy broer Joost het aanvanklik nie van Dyk as van gebruik nie, maar slegs hulle patroniem Pieterse, ook geskryf Peterse of Pietersz. Joost het wel vir 'n wyle in die 1690's geëksperimenteer met van IJsberg (wat ook weer op allerhande wyses geskryf is). Dit was eers rond 1699 wat die broers begin het om byvoorbeeld in dooprekords die van van Dijk náás hul patroniem te gebruik. Vermoedelik is dit om hulle as familie te identifiseer en te onderskei van die baie ander, onverwante Pieterse aan die Kaap.

Burgert het nie kon skryf nie. Kontrakte is aanvanklik met 'n kruis onderteken, maar later met die letters B P, aanvanklik eers huiwerig en bewerig, maar later meer selfversekerd.

Burgert word tradisioneel as die jonger broer beskou, omdat hy ná Joost getrou en kinders gekry het. Dit was egter vóór sy verhouding met Maria Matthijsen (en hul buite-egtelike kind saam) aan die lig gekom het. Ons hou egter die benommering van Burgert as tweede stamvader, ná Joost, aan.

Geboorte:
Ons skat Burgert se geboorte as om-en-by 1665: soldate wat by die V.O.C. aangesluit het, was gemiddeld 24 jaar oud. Joost en Burgert het in 1686 aangesluit, wat 'n geskatte geboortedatum van 1662 gee. Ons het Joost as ouer broer aangeneem, omdat hy tradisioneel as sulks beskou word (eerste getrou en eerste gesterf).

In verskeie rekords word hulle plek van herkoms as Isberg, IJsberg, Eijsenberg en ander variante gegee. Dit is nie noodwendig hul gebóórteplek nie, maar wel hoogs waarskynlik. Geen land of provinsie word egter genoem nie en daar is talle dorpies en gehuggies met sulke name in Europa en Skandinawië wat almal kandidate is.

Sien ook onder-aan die bladsy, by Geskiedenis die artikel Joost en Burgert van Dyk: hul koms en lewe aan die Kaap. Daarin word uitgelê hoekom Burgert se geskiedenis hier so sterk verskil van die 1975-Geslagsregister.

Vir verdere spekulasie oor die broers se herkoms, sien http://sastamboom.blogspot.com/search/label/van%20Dyk

Weermag:
Joost Pietersz. en Burgert Peterse het op 24 Mei 1686 by die V.O.C. aangesluit as soldaat, by die Kamer Amsterdam. Hulle het daardie selfde dag vertrek met die skip "Huis te Zilverstein" vanaf Texel, Nederland. Die skip was onderweg na Batavia (Indonesië), met 'n stop halverwege aan die Kaap.

Soldate het in prinsipe geen take aan boord gehad nie, hulle was slegs daar om die Nederlandse vestiginge oorsee te bewaak en te verdedig. Hulle kon wel tydens die reis ingeset word as gevaar gedreig het. Daar was ook ten alle tye 'n soldaat voor die kajuit en voor die konstabel se kamer gestasioneer.

Die broers het geen maandbrief gehad nie, dus het hulle niemand agtergelaat wat hulle nodig geag het om van hul loon uitbetaal te kry nie.

Hulle het wel 'n skuldbrief gehad waarmee hulle self vooruitbetaal is.

Sien hier vir meer inligting oor Texel en die V.O.C., verkry tydens 'n besoek daaraan in 2016: http://sastamboom.blogspot.com/2016/01/besoek-aan-texel-nederland.html

Kliek gerus op die foto's hier onder om die soldyboekinskrywings in detail te sien, of besoek die volgende webblad vir 'n transkripsie en uitleg van die inhoud: http://sastamboom.blogspot.com/2016/10/die-vroegste-rekord-wat-ons-van-joost.html

Immigrasie:
Joost en Burgert het se seetog was vier maande, vanaf Texel na Cabo de Boa Esperança, oftwel Kaap die Goeie Hoop. Die gebruiklike term vir die vestiging was Cabo of die Kaap; die naam Kaapstad sou eers baie later gebruik word.

Aan die Kaap het die broers nog tot 1690 vir die V.O.C. gewerk. In watse funksie, is nog nie ontdek nie. Moontlik as soldate wat die Kasteel of ander geboue moes bewaak, of hulle is moontlik as knegte uitgehuur aan van die vryburgers. Ongelukkig is die beskikbare V.O.C.-kontrakte in die Kaapse argiewe eers van 1691 af, dus is dit onwaarskynlik dat ons ooit sal leer wat die broers presies aan die Kaap gedoen het vóór hulle hul vryburgerskap gekry het.

Burgerskap:
Joost en Burgert het op dieselfde dag hul vryburgskap van die VOC gekry en dit het hulle dus vrygestaan om vir hulself te gaan boer of 'n ambag te beoefen.

'n Vryburger was nie onder kontrak van die VOC nie, en dus nie onderwerpe aan die sg. "Artikelbrief"nie, waarin die disipline en tug aan die VOC-manskappe opgelê is nie. Hulle was wel steeds onderworpe aan die "plakkate" en wetgewing wat die VOC uitgevaar het. Hulle was nie vry om te handel soos hulle wou nie - die VOC het die monopolie op die handelsware soos vee, graan en wyn beheer. Die owerheid aan die Kaap wás die VOC en alle mannelike vryburgers moes 'n eed afneem waarin hulle trou sweer aan die Nederlandse, Oost-Indiese en Kaapse owerheid.

Vryburgerskap is deur die VOC as 'n voorreg gesien: Vryburgers wat hulle swak gedra, het die risiko geloop om as "onnut instrument" weggestuur te word.

Beroep:
Op Dinsdagoggend, 3 April 1691, het die Politieke Raad (die hoogste gesag van die VOC aan die Kaap de Goede Hoop) vergader. Die lede van die raad was dit eens dat 'n groot deel van die Raad al self benadeel is duer die "slordig en onordentlike" gekapte hout wat beskikbaar is - maar die hout is so sleg bewerk, dat dit nie bruikbaar is nie (dat dit voor die voete van die volk weggevoer moet word).

Hierdie gebrek aan planke ens. daartoe sou lei dat huise, skure, stalle en ander nodige geboue, nie gebou sal kan word nie.

Vir 'n geruime tyd al, het niemand aangebied om die gesaagde timmerhout teen vasgestelde pryse uit die Compagnie se bos te lewer nie. Daarom het Joost Pietersz en Borchard Pietersz van Isenberg, broers en vryburgers, woonagtig in die Kaapse distrik, hulle by die vergadering gemeld om toestemming te verkry om in die "Compagnie se bosch" in Houtbaai te gaan houtkap. Dit sou gebeur onder sekere voorwaardes en die kontrak sou vir vyf jaar wees en die hout sou te koop aangebied word aan die inwoners van die Kaapse distrik.

Na "rijpe raadspleging" is eenstemmig besluit om aan Joost en Burgert se versoek te voldoen. Die kondisies en voorwaardes is as volg:

1. Dat hulle vir 'n tydperk van vyf jaar, met ingang van vandag, toegelaat sal word om in die Compagnie se bos, in Houtbaai geleë, allerhande timmerhout mag kap, saag en bewerk, volgens hulle diskresie ("so sij des best te raade sullen werden").

2. Om hierdie voorreg te behou, moet hulle jaarlik aan die Edele Compagnie honderd stuks planken lewer - elk 10 voet lank en ten minste 1 voet breed.

3. As hulle hierdie voorreg verbeur, hulle jaarliks in die Compagnie se bos drieduisend jong eike bome moet plant (wat uit die Compagnie se "planterie" sal kom).

4. Die pryse waarteen hulle die hout mag verkoop is deur die Raad vasgestel en die broers mag hierdie prys nie oorskry nie.

Sien gerus die aangehegde PDF om die volledige transkripsie te lees, met dank aan die uitstekende span by TANAP.net, wat al die resolusies getranskribeer het en op hul webwerf beskikbaar stel.

Beroep:
Burgert en 'n ander vryburger, Paul Heins, het beide omstreeks 1698 grond in die Groene Kloof in leenbruik gekry van Simon van der Stel en sy seun Willem Adriaan. Die grond was nie slegs as weiland vir vee bedoel nie, maar daar was ook verwag dat hulle die grond sal ploeg en gewasse sou aanbou. Hulle moes ook sorg vir die nodige geboue en krale.

Henning Huysing het die besit of beheer van die grond in die Groene Kloof oorgeneem en het in April 1701 Burgert en Paul Heins beveel om die gebied te verlaat. As vergoeding is hulle 800 gulde aangebied, maar Burgert het gekant dat hul onkostes reeds 6000 gulde beloop het. Hulle het byna geen voorbereidings vir hul vertrek kon tref nie, met as gevolg dat die vee (wat hulle saam moes neem en waarvoor hulle onderweg nie genoeg weiveld kon kry nie) in groot getalle gevrek of afgedwaal het. Hulle het ook nie tyd gehad om hulle mielies te oes nie en die opbrengs wat dit hulle sou bring het hulle dus ook misgeloop.

Sensus:
Joos en Burgert was in 1697 steeds vennote ("compagnons"), Hulle het in die opgaafrol verskyn met die volgende:
1 vrou (Joost se vrou - Catharina Hendriksz Verburg)

1 kneg
2 slawe

1 snaphaan (geweer)
1 pistool

Rol: Deel van huishouding

Sensus:
Burgert het in 1700 in die Opgaafrol verskyn.

Alhoewel Burgert in hierdie jaar nog nie getroud was nie, staan op die opgaafrol dat daar twee seuns in sy huishouding is. Burgert het egter geen seuns gehad in 1700 nie. Hy is in 1701 met Johanna Greeff getroud en sy eerste seun, Matthys, is in 1704 getroud.

Waarskynlik word hier verwys na Joost se twee seuns - Burgert d'jonge en Hendrik, en dui dit daarop dat Joost en Burgert in dieselfde huis gewoon het.

Verder verskyn die volgende op die opgaafrol:
drie slawe
drie perde
20 beeste
350 skape
1 snaphaan (geweer)
1 pistool
1 degen (swaard)


Ander:
In Landdrost Starrenburg se ekspedisie in 1705, blyk hulle by Burgert se plaas (moontlik Coenradenberg?) langs te gegaan het onderweg terug. Johannes Starrenburg het van October tot Desember 1705 'n ekspedisie na die binneland onderneem, om met die Gonnemaas, Grigriquaas en Namacqua Hottentots te onderhandel.

Saterdag den 5 dito [December]
Marcheerden wy Kaapwaarts, en quamen op den avont op de plaats van Burchard Pieterszoon, daar wy bleven tot
Sondag den 6 dito
Dat ik Hartog met alle de manschap, vee, en bagagie na Visschershoek [aan die Dieprivier, ca 33° 47', 18° 33,5'] cours liet nemen, wyl ik den weg over Stellenbosch nam, alwaar ik des avonts in den donkeren aanquam.

Beroep:
Op 3 Maart 1706 het hy 350 skape verkoop vir slagting. Hieruit kan ons aanneem dat hy 'n suksesvolle skaapboer was.

Sensus:
In die 1709-opgaafrol verskyn Burgert met sy vrou Helena en vier kinders: 3 seuns (Matthys, Adam en Burgert) en 1 dogter (Susanna). Sien "Familie" onder vir meer inligting.

Verder verskyn hy met die volgende:
2 slawe
1 slavin (moontlik Helena Siewerts)

6 perde
80 beeste
800 skape
4 varke
4000 wingerdstokke

5 mud gesaaide koring
120 mud geoesde koring
4 mud gesaaide rogge
4 mud gesaaide gars
50 mud geoesde gars

1 snaphaan
1 pistool
1 degen


Sensus:
Burgert Pietersz. v. Dijk, en vrou Anna Greef
Mans: 1
Vrouwen: 1
Soonen: 3
Dogters: 1
Knegts: -
Slaven: 2
Slavinnen: 1
Slaven jongetjes: -
Slaven meijsies: -
Paerden: 6
Ossen: 30
Koeijen: 30
Kalven: 20
Vaarsen: 10
Schaapen: 800
Varkens: 3
Wijnstokken: 5000
Leggers wijn: 1
Hoe veel jaer 't land gehad: 12
hoe veel jaer 't land besaeijt: 12
Tarwe gesaeijt: 8
Tarwe gewonnen: 25
Brood en zaad koorn: 25
Rogge gesaaijt: 1
Rogge gewonnen: 0
Brood en zaad koorn:
Garst gesaeijt: 1
Garst gewonnen: 8
Zaad kooren: 8
Snaphanen en Carbijns: 1
Houwens en deegens: 1
Pistoolen: 1

Inventaris:
Na Anna Greeff se dood is haar boedel geïnventariseer. Sien die bron vir die volledige inventaris.

Die inventaris verwys onder meer na 'n plaas genaamd Leeuwenhok geleë aan die Paerdebergh, asook 50 beeste en 600 skape.

Rol: Inventariseerder

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Eiendom:
Die plaas Coenradenberg is geleë tussen Hopefield en Koperfontein en bestaan steeds. Sien foto's.

Die ou murasie wat tans daar is, word geskat as 'n eeu of wat ouer as die huidige (dog steeds antieke) plaashuis wat uit 1804 dateer. Daar is 'n kans dat Burgert dit opgerig het.

Sien ook hierdie skakel vir 'n kaart waarop die plaas se grense verskyn. Dit is die huidige grense, maar sal nie of nouliks verskil met die oorspronklike grense:
https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=1Qe5TDjEejmVLZKWzRBPbODNOVBg3Y-b2&hl=en&ll=-33.30884010060518%2C18.37474805000001&z=10

(Kliek, na die kaart gelaai het, bo-links op die ikoon om die indeks van die kaarte te sien.)

Verkoopcedul:
Op 1 November 1712 is sommige van Matthijs Greeff se eiendom verkoop tydens 'n vendusie. Die opbrengste sou verdeel word onder die erfgename (waaronder ook Burgert Pietersz. en Anna Greeff se vyf kinders - hulle het hulle oorlede ma se erfporsie gekry).

Daarbenewens het Burgert ook die volgende op die vendusie gekoop:
450 skape
50 p:s skape (ek probeer nog uitvind waarna p:s verwys)
1 p:s legger met wijn
8 p:s kalwers
15 p:s osse
2 p:s osse met 'n kalf elk
4 p:s koeie met 'n kalf elk

1 slaaf genaamd Fontijn.

Rol:

Inventaris:
Op 6 Desember 1712 het die Weesmeesters Matthijs Greeff se eiendom verdeel aan die erfgenamen.

Burgert Pietersz van Dijk het namens sy kinders onvang:
1 silwer beker (weegende 9:4 Rijkdsaalders)
1 paar silwer broeksknope
1 silwer tandstokkie
1 paar goue knope

Sien die bron vir die verdeling van die volledige inventaris.

Rol:

Inventaris:
Na Joost se dood is sy boedel deur sy broer geïnventariseer. Die inhoud gee 'n interessante kykie op die gesin se daaglikse lewe.

Ten tye van sy dood het hy onder andere gehad:
1 Hoogduyts Gebedeboekje

1 slaaf: Anthony van Madagascar

1 paard
32 beeste
1 kalwers

1 snaphaan

Sien die bygevoegde PDF vir die hele boedelinventaris.

Rol:

Vendurol:
Op 17 Junie 1718 is Joost se besittings op 'n openbare vendusie verkoop. Hoekom is al sy besittings na sy dood verkoop? Dit is duidelik dat hy geen skuld gehad het ten tye van sy dood nie - enige skuld sou in sy boedelinventaris of vendurol gestaan het.

'n Klein bietjie lig word hierop gewerp in "Household Inventories at the Cape" deur Carohn Cornell en Antonia Malan (2005).

As Joost nie uitdruklik in sy testament Helena as die voog van sy kinders aangestel het nie (en dit is debateerbaar of hy het of nie), sou die Weeskamer sy eiendom verkoop het om vir sy kinders te sorg. (Helena kon wel aansoek doen om die voog van haar eie kinders te wees.)

Die Weeskamer het nie fisies self vir die kinders gesorg nie, maar hulle by ander families geplaas. Klaarblyklik eers by familie of vriende van die familie wat gewillig was, of anders as huishulpe of vakleerlinge by ander burgers. Hulle sorg was deur die Weeskamer betaal en enige erfenis is dan ontvang met mondigwording (25 jaar).

Burgert het 'n aantal dinge daardie dag gekoop:
een opstal gen:t e Ganse Craal in 't Swarte Land vir Rd:s 10 (Rd:s = Rijksdaalders)
1 kist
1 rol toebak
1 karritje met 1 balijtje
86 silvere knoopen

Burgert van DIjk d'jonge het gekoop:
1 kooper thee keetleltje en 1 kooper voetje

Sien die PDF vir die volledige lys van items en kopers.

Rol:

Eiendom:
Burger het sy oorlede broer se plaas en opstal gekoop.

Sien ook hierdie skakel vir 'n kaart waarop die plaas se grense verskyn. Dit is die huidige grense, maar sal nie of nouliks verskil met die oorspronklike grense:
https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=1Qe5TDjEejmVLZKWzRBPbODNOVBg3Y-b2&hl=en&ll=-33.30884010060518%2C18.37474805000001&z=10

(Kliek, na die kaart gelaai het, bo-links op die ikoon om die indeks van die kaarte te sien.)

Eiendom:
Dit is nie duidelik wanneer Joost sy huis oorspronklik gekoop het nie, maar dit was waarskynlik dieselfde huis wat in 1720 aan Burgert behoort het - geleë in die Eerste Berg Dwarsstraat. Verkort na Berg Straat, vir 'n kort tydperk Venus Straat, toe terug na Berg Straat en na 1830 genoem St. Georges Straat in Kaapstad.

Dit is waarskynlik dat die gesin hier gewoon het, en nie op die plaas Ganzekraal nie. Joost en/of slaaf/kneg sou na die Ganzekraal gegaan het om met vee daar te wei.

In 1716 het Joost sy huis aan Burgert verkoop. Die verkoper se naam word sonder voornaam gelys as Pietersz van Dijk, maar gesien dat die koper Burgert Pietersz van Dijk is, kan ons aanneem dat die verkoper Joost was. (Hulle was immers die enigste Pieterz van Dijks aan die Kaap.) Dit betref 'n huis en erf in Tafelvallei (die eiendom se naam word slegs gegee as H1), en was 0.035 morg oftwel sowat 300m2. Geen bedrag word genoem nie.

Die transaksie is egter 'n bietjie raaiselagtig: want in 1718 word dieselfde eiendom (H1, 0.035 morg) weer verkoop deur Joost Pz van Dijk aan ene Christiaan Wynands/Wijnarts (prys: 5550 gulden. Hierdie is dieselfde persoon wat in Joost se boedelinventaris en vendurol as die huurder van Joost se huis verskyn. Christaan het 'n aanbetaling van 2700 gulden gedaan.

Spekulasie: moontlik het Christiaan die huis gekoop, en daar gewoon terwyl hy dit afbetaal het (en was dit nog nie afbetaal teen Joost se dood nie).

Die huis is weer na Burgert se dood deur sy skoonseun, Andries Mulder gekoop.

Spekulasie: dit is moontlik dat Joost en Burgert se gesinne almal hier gewoon het - en dat die perseel uitgebrei is met 'n tweede erf en huis (wat sal verduidelik hoekom die eiendom se oppervlak in 1721 gegee word as 0,076 morg).

Testament:
Op hierdie dag het Burgert Pietersz. van Dijk en Helena du Toit hulle gesamentlike testament opgestel.

Eiendom:
Leeuwenhoek was Burgert se eie eiendom, en nie 'n plaas wat hy onder die erfpagstelsel gekry het nie. Die plaas was 60 morg, oftewel sowat 51,392 hektaar.

Die plaas is na sy dood in 1721 deur sy swaer, Hendrik Greeff, gekoop vir 6425 Gulde.

Dit is nog nie duidelik presies waar die plaas geleë was nie.

Sterfte:
Burgert se sterfte is ietwat van 'n raaisel. Lank het ons sy sterfdatum gehad as 9 Julie 1720, na aanleiding van die inskrywing in die Huis te Silverstein se skeepsoldyboek:
1720. 9 Julij als vrijman aan de Caap sonder testament te maaken, vrouw en kinderen nae latende overleden.

Maar tog kan hierdie nie korrek wees nie, want Burgert het op 3 Desember 1720 weereens voor die klerk Hendrik Swellengrebel verskyn om sy testament van 11 Junie 1720 ongeldig te verklaar.

Op 11 Desember 1720 is hy reeds oorlede en word sy boedel geïnventariseer.

Ek het nog nie 'n ander geval teëgekom waar die boedel só vinnig na 'n persoon se afsterwe geïnventariseer is nie. Dit is moontlik dat Burgert baie siek was en verwag het om enige dag te sterf. Sy handtekening in sy testament is ook uiters bewerig geskryf. Ek kan nie verklaar hoekom hy sy eerste testament ongeldig verklaar het nie.



Testament:
Burgert het op 3 Desember 1720 weereens voor die klerk Hendrik Swellengrebel verskyn om sy testament van 11 Junie 1720 ongeldig te verklaar. Hoekom hy dit nie gedoen het nie, is nie duidelik nie.

(Transkripsie daarvan is by die inskrywing van 11 Junie 1720.)

Inventaris:
Op 11 Desember 1720 is van Burgert se boedel wat deel van sy Tafelvallei-huis vorm, geïnventariseer.

Die inhoud daarvan bied genoeg vir die verbeelding om te kan indink hoe die gesin gelewe het. Anders as by die inventarisering van Joost se boedel, word daar nie genoem hoeveel kamers die huis het, en watter items waar gevind is nie. Dit is wel duidelik dat Burgert meer wel-af as Joost was.

Sien die bygevoegde PDF vir die hele inventaris.

'n Aantal interessante items, is byvoorbeeld:
1 pruik
1 ou skildery
1 silwer tandestokkie
3 beddens met ses bed kussings (matrasse, neem ek aan)

Eiendom:
Hierdie huis is dieselfde eiendom (H1, eiendomsnommer 1174) wat Joost op een of ander manier aan beide Burgert en Christiaan Wijnants verkoop het. Alhoewel slegs die jaartal gegee word, is dit duidelik reeds na Burgert se dood (dit is ook as boedeltransaksie gemerk). Die eiendom verskyn egter nie in die boedelinventaris of vendurol nie.

Pogings om die oorspronklike aktes op te spoor is gaande. Dit sal hopelik ook kan verklaar hoe die eiendom in grote verdubbel het - in 1716 was dit 0.035 morgen, in 1721 was dit 0.076 morgen.

Vendurol:
Op 8 Januarie 1721 is Burgert se boedel wat deel gevorm het van sy Kaapse eiendom verkoop op vendusie. Soos ek verstaan is dit om die Weeskamer voldoende fondse te gee om vir sy kinders te kan sorg. (Burgert het sy testament, waarin hy die kinders se stiefma, Helena du Toit, as voog aanstel na sy dood, ongeldig verklaar.)

Sien die aangehegde PDF vir die volledige transaksies. 'n Paar word hier onder uitgelig:

Ene "Juffrouw van Dijk " het die volgende gekoop:
1 asgraaf met vuurtang
1 kapmes met yster "konvoor"
2 ysterpotte
12 "jatte" planke
4 balke
3 komberse
1 "kadel"
1 kis "met sijn bollen"

Hierdie was moontlik sy dogter Susanna van Dyk. Haar man, Andries Mulder, verskyn ook as een van die kopers. 'n Ander moontlikheid is sy ander dogter, Maria.

Inventaris:
Op 17 Januarie is Burgert se eiendom op die buitenpost den Leeuwenhoek geïnventariseer.

Sien die PDF vir die volledige inventaris. As mens kyk na die groot hoeveelheid bruikbare items (byvoorbeeld borde, ens.) dan wil dit voorkom asof die gesin/familie in 1720 hier woonagtig was.

'n Paar items word uitgelig:
1 plaats gelegen aan de kleijne Paerde Berg gent: den Leeuwehoek
1 opstal gelegen in 't Swarteland gen:t Coenraats Bergh

1 tin soutvaatjie
1 tin mosterpot
1 tin "trek"-pot
4 geraamde "prentjes"


484 skape
189 beeste
9 perde

Vendurol:
Burgert se eiendom op den Leeuwenhoek is van 24-26 Februarie 1721 tydens vendusie verkoop. Sien die PDF vir al die transaksies. 'n Aantal word hier onder uitgelig.

Burgert van Dijk de jonge:
1 partij teer putsen en smeer potten

Burgert van Dijk (moontlik Joost se seun?)
12 jate planken
3 vaten

Juffrouw van Dijk
1 ijsere schroef
1 paert
1 bed
1 bed
1 peuluw met 2 kussens
1 peuluw
1 peuluw
5 kussens
2 kussens
2 kussens
1 ledikant [bed se raamwerk]
1 vierkante tafel
1 bennetje, 1 blikke tee bus, 6 vorken, een sout vat en een kommetje
1 tee bak met wat teegoet
1 ijsere pot met een schoorsteen ketting
1 ijsere pot met een schoorsteen ketting
1 mans slaef gen:t Aren
1 mans slaef gen:t Javaen

Sterf:
Aldus die skeepsoldyboek is Burgert op:
1720 9 Julij als vrijman aende Caep sonder testament
te maeken, vrouw en kinderen van lastende, overleden.

Maar, hy het wel deeglik 'n testament opgestel, op 11 Jun 1720 (CJ 2651). Die dokument is egter nooit geliasseer/gekopieer na die MOOC-reeks soos alle ander testamente nie. Waarom nie?

En wat van die datum? Aldus Burgert se testament, het hy persoonlik op 3 Desember 1720 voor Hendrik Swellengrebel verskyn om die testament te wysig. Waarskynlik in lewende lywe, wat vraagtekens werp op die datum genoem in die skeepsoldyboek.

Die addendum is moeilik te verstaan en, indien dit 'n omstrede wysiging is, kan dit die raaisel help oplos.

Burgert getroud Maria Matthysz Eali in CA 1694inKaapkolonie, Suid-Afrika. Maria engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Burgert getroud Anna Greeff aan 12 Feb 1701inStellenbosch, Kaap, South Africa. Anna (dogter van Matthias Greeff, SV-Prog en Susanna Claassens) is gedoop aan 7 Okt 1685 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; gesterf in CA 3 Aug 1711inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Burgert getroud Helena du Toit na Aug 1711inKaap, Suid-Afrika. Helena (dogter van Francois du Toit en Susanne Seugnet) is gebore voor 8 Mei 1695 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 8 Mei 1695 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf na 1779inKaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b1
• WWW: https://www.geni.com/people/Burgert-Pieter-van-Dyk/6000000006799809473?through=6000000012884737660
• Eiendom: 1718, Paarl, Kaap, Suid-Afrika; Die plaas Hoop
• Vendurol: 17 Jun 1718, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/2.2
• Testament: 25 Aug 1731

Notas:

Eiendom:
In 1718 het Burgert (op skaars 20-21 jaar) 'n plaas gekoop met die naam Hoop in die Drakenstein-distrik. Die plaas het aan die Weduwee Louw behoort, wat dit aan Burgert verkoop het vir 4000 gulde. Die plaas was 43,435 morg groot, oftewel sowat 37.203 hektaar.

Vendurol:
Op 17 Junie 1718 is Joost se besittings op 'n openbare vendusie verkoop. Hoekom is al sy besittings na sy dood verkoop? Dit is duidelik dat hy geen skuld gehad het ten tye van sy dood nie - enige skuld sou in sy boedelinventaris of vendurol gestaan het.

'n Klein bietjie lig word hierop gewerp in "Household Inventories at the Cape" deur Carohn Cornell en Antonia Malan (2005).

As Joost nie uitdruklik in sy testament Helena as die voog van sy kinders aangestel het nie (en dit is debateerbaar of hy het of nie), sou die Weeskamer sy eiendom verkoop het om vir sy kinders te sorg. (Helena kon wel aansoek doen om die voog van haar eie kinders te wees.)

Die Weeskamer het nie fisies self vir die kinders gesorg nie, maar hulle by ander families geplaas. Klaarblyklik eers by familie of vriende van die familie wat gewillig was, of anders as huishulpe of vakleerlinge by ander burgers. Hulle sorg was deur die Weeskamer betaal en enige erfenis is dan ontvang met mondigwording (25 jaar).

Burgert het 'n aantal dinge daardie dag gekoop:
een opstal gen:t e Ganse Craal in 't Swarte Land vir Rd:s 10 (Rd:s = Rijksdaalders)
1 kist
1 rol toebak
1 karritje met 1 balijtje
86 silvere knoopen

Burgert van DIjk d'jonge het gekoop:
1 kooper thee keetleltje en 1 kooper voetje

Sien die PDF vir die volledige lys van items en kopers.

Rol:

Testament:
Met dank aan Mike Ducray wat die volgende uitgewys het:
(Nota aan einde van dokument) "Verthoont ten weeskamer aan Cabo de Goede Hoop 7 Maij 1761"

Burgert getroud Maria Visser aan 6 Okt 1715inKaap, Suid-Afrika. Maria (dogter van Gerrit Jansz Visser en Jannetje Hendriks) is gebore aan 21 Apr 1697 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 28 Jun 1699 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b2
• Weermag: 26 Mei 1713, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Oploper (ook genaamd "Hooploper) - 'n lae-rang matroos
• Gebeurtenis: 20 Nov 1713, Jakarta, Indonesia; Reis na Indonesië op die skip "Generale Vrede"
• Gebeurtenis: 1714, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Terugreis na die Kaap, met die skip "Nederhove".
• Weermag: 1719, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Dien 'n versoek om vryburgerskap in aan die Politieke Raad in Kaapstad
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84
• Vendurol: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/5.44

Notas:

Navorsingsnota:
Dit lyk of hy voor 16 May 1735 al oorlede was, sy weduwee het by vendusies 4x goed gekoop op en na die datum: MOOC10/4.131

Weermag:
Dis onwaarskynlik dat 26 Mei die datum is wat Hendrik aangesluit het, selfs al is dit die datum wat in die boek by Hendrik se inskrywing verskyn. Hierdie datum is slegs die datum wat De Generale Vrede vanaf Texel geseil het. Aangesien Hendrik eers in die Kaap opgeklim het, sal die datum tussen 1713.10.02 en 13.11.20 wees. (Eersgenoemde datum is wanneer die skip aan die Kaap geland het, laasgenoemde die datum waarop hy weer vertrek het.)

Gebeurtenis:
Aldus H.C.V. Leibbrandt se "Requesten (Memorials)"":
van Dijk, Hendrik of the Cape, Sailor; went to India in 1713 in the Generale Vrede; returned in 1714 in the Nederhove; has a wife and children, asks for burgher papers.

Probleem is, toe die Nederhoven in Jan 1714 vanaf Batavië/Jakarta na die Kaap geseil het, was die die Generale Vrede nog nie daar nie. Laasgenoemde het eers in Maart daar aangekom. Dit moet dus 'n ander skip gewees het, op 'n ander datum

Inventaris:
Rol:

Vendurol:
Rol:

Sterf:
Dit lyk of hy voor 16 May 1735 al oorlede was, sy weduwee het by vendusies 4x goed gekoop op en na die datum: MOOC10/4.131

Hendrik getroud Maria du Preez aan 31 Des 1719inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Maria (dogter van Philippe du Preez en Elisabeth Prévot) is gedoop aan 14 Jun 1699 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf in CA 4 Okt 1744inCabo de Goede Hoop. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b3
• Vendurol: 6 Okt 1733, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/4.112
• Vendurol: 2 Nov 1733, Cabo de Goede Hoop; MOOC10/4.111

Notas:

Gedoop:
24 April 1701
van Joost Pieters van Dijk en Lysbeth
van Wijk, onder getuijgh van Pieter Willem
de Grijp en Caspara van Staden
gen:t
Willem

Navorsingsnota:
Op 6 Oktober 1733 is 'n deel van die besittings van oorlede burger Willem van Dijk tydens 'n vendusie verkoop (die res is op 2 November verkoop). Dat hy oorlede is, word duidelike gemeld: "sodanige goederen ... naargelaten en met 'er dood ontruijmt door den burger Willem van Dijk".

Wie is dan die Willem van Dijk wat in 1754 met Isabella Hagedoorn trou?

*************

MOOC10/3.75 (03.03.1729 Paardeberg) Burgert, Adam & Willem

Vendurol:
Sien die aangehegde PDF-dokument vir die volledige lys besittings.

Vendurol:
Op hierdie dag is Willem van Dyk se nagelate vee en perde verkoop op 'n vendusie. Sien die aangehegde PDF-dokument vir volledige lys.


Sterf:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b4

Notas:

Johannes word verkeerdelik as 'n vroulike "Johanna" aangedui by verskillende bronne op die internet.

Gedoop:
14 Junij
van Joost Pieterz van Dyk en
Lijsebet van Wyk, onder getuygh van
Hendrik Brand en Maanda Gracia
gen:t
Johannes

Sterf:
Jonk dood

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b5
• WWW: https://www.geni.com/people/Sybrand-van-Dyk/369322912050002500?through=6000000012884737660
• Aansoek: 1739, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Verskyn voor die raad in Kaapstad
• Aansoek: 1739, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Verskyning voor die Raad in Kaapstad
• Ander: 1 Mrt 1739
• Inventaris: 19 Mei 1750, Riebeek-Kasteel, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/7.51
• Inventaris: 11 Nov 1801, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.40; Adres:
  Honing Bergh aan de 24 Rivieren

Notas:

Martha Margaretha Lubbe was nooit met Sybrand van Dyk getroud nie. Hulle het ook nooit 'n verhouding gehad nie. Hierdie bewering (xxxx 1778) is verkeerd genoteer in die 1975-Geslagregister (p51) en daarna net so oorgeneem in die 1989 SAG.

In feite was Sybrand en Sara de Klerk getroud tot haar dood êrens tussen 1785 (toe hulle gesamentlik 'n testament opgestel het) en 1801 (in Sybrand se boedelinventaris word genoem dat Sara reeds gesterf het).

Martha Margaretha Lubbe was wel getroud met David Frederik Strauss in 1776, na die dood van sy eerste vrou Sara van Dyk in ongeveer 1774. Sara was die dogter van Sybrand van Dijk en Sara de Klerk.

Ek vermoed dat J.H. van Dyk (opsteller van die 1975-register) se notas deurmekaar geraak het m.b.t. hierdie gesin.

Aansoek:
Ras, Hendrik; Krugel (H); van Dyk (Sybrand); and Basson (A.D.); agriculturists; complain that some time ago the Deputy-Landdrost had visited their farms and cattle posts, accompanied by two "veldwagters", and some Hottentots, and showed them a written order requiring them, in the name of the Acting Governer D.V. Henghel, and Land: P. Lourensz; on pain of corporal and capital punishment, to surrender to the said deputy all the cattle bartered by them from the Hottentots, and which the Deputy had to take away with him;

that they had to allow the Hottentots to drive out whatever they liked, and that the latter not only took the bartered cattle, but also a large number belonging to themselves, and other people; that they took 12 beasts from the residence of Jacob Crugel, and 64 from his cattle post etc. etc. That the result has been that petitioners have been extremely impoverished, and therefore beg that their cattle may be restored to them. Signed by H. Krugel and the others. See below. (Resident "Over" the Piqueniers Kloof. No 48c). (No.14. 21st of July).

Aansoek:
Ras, Hendrik: see above No. 14; Land: Lourensz: reports as follows: that he had carefully investigated the matter, and the conduct of the Deputy-Land: Christof: Counitstz: in seizing the cattle of some agriculturalists, but could find no evidence that Counitz: had either bartered or sold any of the cattle; that if it had been done, it mush have happened at the "Clapmuts", especially because he had heard that some Hot: cattle were running there; that on the 10th Aug: last he had gone there with deputed Heemraden, and driven out 11 cattle from the troop of the Postholder Corporal Johan George Straasburg, pointed out by the Burgher Dan: Bokkelenberg, which, according to the Corporal had been presented to him by the Hottentots, after the cattle had been given to them; which Hottentots had given other cattle also, a fact which deponent is convinced as will be shown by the declaration of Com: H.H. under Letter A.

He has however also heard that Counits: had for food and drink given for himself and men and Hottentots, 4 oxen to Christ: Liebenberg, which he had no right to do, and which he had not reported.

Regarding the number of cattle seized by Counits:, his report states (Let. B.). that it was 279, and according to the statement of the "Veldwachter", Joseph Leendert, (Let. C.) there were 277, out of which according to report of Deputy Landdrost 195 arrived at Stellenbosch and Klapmuts; that of the rest, some had been left behind as sick, and others killed, whilst 59 had been stolen by some Hottentots at the Groenberg, on the farm of the late Gid: Joubert.

If jou you refer to the Memorial of Ras and others (see above), you will find that they give an excess of 20 over this number, and if their request be carefully considered, and compared with the report of the Deputy Land:, and the declaration of the Veldwachter Josteph Leendert, it will appear that they are more liable to mistakes in this matter than the Deputy Land: and the "Veldwachter", whilst, according to the write (Land:) they (Ras and others) could have nothing certain to rely on, for they state that they were not present when the cattle was removed from their farms, so that the numbers were given them by their servants and slaves; whilst in the statement of the "Veldwachter, cattle are mentioned which were not even on farms, but were running in the veld, yea! even in Hot: kraals, of which latter cattle some might easily have been left heind, when the troop was driven away.

The undersigned is surprised that S. v. Dyk dares to mention 88 cattle of his own and 7 bartered ones, as taken away from him by the Deputy Land: as he is well aware that v. Dyk does not own 8 beasts, so that if he had 88 he must, like his mates have stolen them from the Hottentots, or bartered them from these natives; they are therefore not ashamed to demand back their own as well as the bartered cattle.

In this they act foolishly, as you know more or less how much cattle they have stolen or bartered.

Take the smallest number, and it will be more than 1000, as appears from the evidence of the Burgher Pieter de Bruyn, and the interrogatories of the Burgher Matth: Willemsz:, deposited in the Court of Justice, and this number far surpasses that of the 299 given by them.

They are therefore not justified to demand back the cattle, and ought to be satisfied with your kindness in pardoning them for all their misdeeds.

Ander:
On Sunday the 1st of March 1739 Barbier, accompanied by eight others Hendrik Kruger, Lodewyk Putter, Frans Kampher, Arnoldus Basson, Hendrik Ras, Jan Olivier, and Sybrand van Dyk, all mounted and armed, and Hans Ras, unarmed and on foot appeared before the door of the church at the Paarl as the congregation was leaving after service, when Sybrand van Dyk requested the people to listen to the reading of a placaat. This document was the joint production of Barbier and another of the disaffected party named Pletsholt, and was written in very corrupt Dutch. In it Mr. Van den Henghel and the landdrost Pieter Lourens were accused of tyranny, corruption, favouring Chinese and Hottentots above Europeans, and other misconduct, and the farmers were advised not to pay any more taxes.

After Barbier had read the document. Van Dyk, with the assistance of some women among the listeners, pasted it on the wall of the church. There was such a strong feeling of sympathy with its contents that no one remonstrated, and the party rode from farm to farm that afternoon unmolested.
The document was blown from the wall of the church that evening, and was secured by the landdrost's messenger, who forwarded it to the fiscal in Capetown. It is still to be seen in the records of the court of justice.

Some other seditious papers were written and circulated bv Barbier, and so confident were the disaffected persons in their power to maintain their independence that one of them, Jan Eas, delivered at the castle gate a circular disowning the authority of the acting governor and the landdrost, though two of the cattle barterers, Matthys Willems and Pieter de Bruyn, who appeared openly in Capetown, had been arrested, and were then in prison. Barbier was now proclaimed an outlaw, and instructions were given to the landdrost to have him seized and brought before the high court of justice, or, if resistance was made, to shoot him.

Just at this time a horde of Bushmen made a raid upon the scattered farmers of Piketberg and the Bokkeveld, murdered two Europeans and several slaves, set fire to some houses, and swept off large herds of cattle. There had not been many complaints of these wild people of late years, the only instances being in 1728, 1731, and 1738. On the first of these occasions, December 1728, a party of Bushmen drove off the cattle from the farm of Jan Valk near Piketberg. Valk's neighbours assembled and pursued the robbers, who offered resistance when they were overtaken. Two Europeans were wounded, but a volley of slugs put to flight all the Bushmen who were not struck. The cattle were recovered, except two oxen.
fBHuamnamimm

The government approved of the action of the colonists in following the robbers and firing upon them, but directed the landdrost to be careful that no provocation was given to Bushmen who did not first offend. In March 1731 some of those people drove off a herd of cattle from the farm of Hans Potgieter, but were pursued by twelve of Potgieter's neighbours, who hastily assembled and formed a commando. The robbers were overtaken, when some of them were shot, and the cattle were recovered. In 1738 other Bushmen drove off the stock of August Lourens, but were followed up, and the cattle were retaken without any bloodshed. By direction of the council of policy, the landdrost and board of militia of Stellenbosch then sent a discreet farmer to endeavor to enter into a friendly agreement with the Bushmen, and presents were made in hope of inducing them to abstain from robbery.

The farmers of the frontier had no confidence in the success of such treatment, and when the raid took place early in 1739 they were seized with a general panic, fearing that the government would again try to conciliate rather than punish. Most of them in consequence abandoned their farms and fell back towards the Cape. The government, however, acted in a different manner. The old burgher councilor Jan Kruywagen was instructed to raise a commando and follow up the marauders, and all who had joined Barbier were offered pardon if they would take part in the expedition. Fifteen of them accepted the offer at once, and the remainder shortly afterwards.

Barbier managed to keep in concealment for a few months, but was eventually apprehended. On the 12th of November he was tried and condemned to death, and two days afterwards was executed. After the barbarous manner of that time in Europe as well as in South Africa, his right hand was first cut off and then his head, and after death his body was divided into portions, which were affixed to posts in different parts of the country.

This attempt at insurrection, petty as it was, was long afterwards used as an argument by r strong party in Holland, as well as by many officials of the East India Company, against an enlargement of the colony by sending out emigrants from Europe. A strong colony, in their opinion, would certainly in a short time throw off the control of the mother country and declare itself independent.

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Sybrand se goedere is na sy dood deur Pieter Erasmus. Vermoedelik betref dit sy stiefseun: Sara de Klerk en Jacob Erasmus se vierde seun. Sara word as "vooroorlede" wat beteken dat sy vóór Sybrand gesterf het. Ons weet egter (nog) nie presies wanneer hulle gesterf het nie. Dit wil lyk of dit moontlik selfs vóór 17 September 1801 was - die dokument noem dat Pieter Erasmus toe opdrag gekry het om die boedel te inventariseer.

Hierby aangeheg is 'n transkripsie van die dokument. Sien die bronskakel vir 'n fotografeerde kopie.

Rol:

Sybrand getroud Alida Aletta Brits aan 1 Nov 1733inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Alida (dogter van Hans Jacob Brits en Dina Olivier) is gebore in 1711 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; is gedoop aan 13 Des 1711 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; gesterf in 1743. [Groepsblad] [Family Chart]

Sybrand getroud Aletta Nobel aan 12 Jan 1749inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. Aletta (dogter van Jan Nobel en Margaretha Barends) is gebore in in Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands; is gedoop aan 6 Nov 1699 in Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands; gesterf aan 21 Mrt 1751inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Sybrand getroud Sara de Klerk aan 21 Mrt 1751inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. Sara (dogter van Abraham de Clercq, SV-PROG en Magdalena Mouton) is gebore in CA 1710 in Tulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 3 Aug 1710 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; gesterf tussen 1785 en 1801. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b6
• WWW: https://www.geni.com/people/Andries-van-Dyk/369326172680012554?through=6000000007463982321
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Inventaris:
Rol:

Andries getroud Elizabeth Radyn aan 21 Feb 1741inStellenbosch, Kaap, South Africa. Elizabeth (dogter van Jurgen Radyn, SV-PROG en Maria Malherbe) is gebore in 1721 in Gustro, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 5 Jan 1721 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; gesterf aan 12 Feb 1802inBotrivier, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b7
• Gebeurtenis: 1735, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Weeskamer versoek dat hy by die V.O.C. aansluit.

Notas:

Gedoop:
Joost
Joost Pietersz van Dijk, en Helena Siewerts
Hendrik Pietersz van Dijk, en Helena Siewerts.

Gebeurtenis:
Op 19-jarige ouderdom:
"a minor and parentless; ward of the Orphan Chamber, which complains that they have apprenticed him to learn farming, but that nowhere he would serve out his time, but always ran away, and often inland, that they have often seriously reprimanded him, but without avail; that finally they apprenticed him to the burgher Councillor Joh. Cruywagen, who however, wishes to get rid of him; and that therefore they pray that he may be taken into the Service, in order to prevent him from doing more mischief. (No. 64)"

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b8

Notas:

Gedoop:
20 d:o
Sophia
Joost Pietersz van Dijk, en Helena Siwertsz
Floris Abramsz, en Rebekka van Bengalen.

Ander gebeuternisse:

• Naam: Maria Eal
• Naam: Maria Ealij
• Verwysingsnommer: b1?
• Ooggetuie: 29 Mei 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; Doopgetuie by geboorte van Daniel Strydom
• Misc: 31 Mrt 1714, Kaapkolonie, Suid-Afrika; Kwitansie waarin na Maria Pieterse as Maria Elij verwys word.
• Testament: 1721, Drakenstein, Kaap, Suid-Afrika

Notas:

Maria se naam is in die doopinskrywing van een van haar kinders verkeerd genoteer as Anna Maria (die pastoor het duidelik verward geraak met die name van die moeder - Maria Pietersz. van Dijk - en haar skoonmoeder, wat doopgetuie was - Anna Maria Pietersz. de Leeuw). Hierdie inkorrekte naam is egter só oorgeneem deur die opsteller van die 1975-geslagsregister en daarna is die feite van 'n ander persoon, Anna Jansz. (wat met 'n onverwante Jan Jacobsz. van Dijk getrou het) vermeng en sodoende het 'n "suster" vir die twee broers ontstaan.

Lees gerus hier meer oor die sameflansing van Mari Ealij en Anna Jansz. http://sastamboom.blogspot.com/p/aldus-j.html

Gedoop:
Dito (5 September) een kind van Maria Mathijsse, genaemt
Maria, getuijgen Jesaias Machielse en
Catharina Smith.

Ooggetuie:
Daniel
de vader Matthys Strydum, d'Moeder Elisabet Nortie, getu: Joost Strydum, met Maria Eal

Misc:
Dit wil voorkom of hierdie 'n kwitansie is om te bewys dat Maria die laaste van haar erfgeld ontvang het na haar Ma se dood. Na haar huwelik met Johannes Bastiaens op 31 Maart 1714 sal sy nie meer in hulle sorg gewees het nie en enige oorblywende erfenis is dus uitbetaal (die res sou gebruik word om vir haar te sorg, byvoorbeeld vir skoling, ens.).

Secretaris
betaelt aen Johannes Bastiaensz als in huijwelijk
hebbende Maria Elij een somme van veertien hondert
agt en 'tseeventigh gulden en twee stuijvers en sulx
in voldoeningh der gelden en soodanige penn: als er
voor Reek:e van voorne Maria Elij tot nog toe
ter Weescassa berustende sijn geweest; Cabo de Goede
hoop Adij ult:o Maert 1714

...

Ik onderges:ze als in huijwelijk hebbende Maria
Elij bekenne bij deesen ontfangen te hebben uijt
handen van Adriaen van Kervel Secretaris der
Weescamer alhier een somme van veertienhondert
agt en 't seeventigh gulden, twee stuijvers en sulx
in voldoeninge van alle soodage perm: en daer
op verloopene Interessen als ér tot nog toe voor
Reek:e van mijn voor:ne vrouw ter Weescassa
berustende is geweest; Cabo de Goede hoop adij
ult:o Maert 1714

Segge 1478:2:-

Dit is't merk van Johannes Bastiaens

't welke ik getuijge

geboekt

als getuge Hermanus Mollerus Cippier

Maria getroud Johannes Bastiaans aan 18 Feb 1714inStellenbosch, Kaap, South Africa. Johannes (seun van Francois Bastiaans en Anna Maria de Leeuw) engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Susanna Muller
• Verwysingsnommer: b1
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63
• Inventaris: 6 Mei 1768, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.58

Notas:

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Inventaris:
Rol:

Haar 5 kinders het haar verteenwoordig

Sterf:
Sy het nog geleef toe haar broer Burgert oorlede is

Susanna getroud Andreas Muller aan 11 Sep 1718inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Andreas is gebore in 1695 in Leipzig, Germany; gesterf aan 9 Sep 1762inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Matthijs van Dyk
• Verwysingsnommer: b2
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63

Notas:

Gedoop:
7 Sept:
van Burgert Pieterz van Dyk en Anna
Greef, onder getuyge van Matthys Greef en
Susanna Claasse gent
Matthijs

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Sterf:
Hy het nog gelewe toe sy oupa Matthys GREEFF se Inventaris opgestel is op 12 Jul 1712, maar word nie genoem by sy vader se Inventaris van 11 Des 1720 nie.

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b3
• WWW: https://www.geni.com/people/Adam-van-Dijk/6000000006802566814?through=6000000004211357218
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63
• Aansoek: 1727, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Aansoek om "veniam aetatis"
• Gebeurtenis: 1727, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Verskyn voor die hof om aansoek te doen om 'n meerderjarigheidsverklaring
• Inventaris: 5 Apr 1743, Koeberg, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/6.66; Adres:
  Klijne Olifants Kop
• Inventaris: 7 Aug 1750, Koeberg, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/7.53; Adres:
  Klijne Olifants Kop
• Inventaris: 6 Mei 1768, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.58

Notas:

Geboorte:
Tydens 'n hofverskyning in 1727-1728 word vermeld dat hy 23 jaar oud is.

Navorsingsnota:
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Stellenbosch, Baptism register, 1688-1732, page 33 (23). Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G2 4/1.

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Gebeurtenis:
Mondigheid was eers met 25 jaar bereik. Weeskinders jonger as 25 was tot en met hul mondigheid onder die sorg van die Weeskamer, wat baie aspekte van jou lewe beheer het.

Adam het met 23 voor die hof verskyn en versoek dat hy mondig verklaar kan word, aangesien hy geglo het dat hy "genoegsame kennisse en bequaamheijd" besig om sy eie sake te kan reël. Aldus die rekord het hy ook 'n brief van die Weeskamer gehad, wat sy "goed Levensgedrag" bevestig.

Uit die teks:
Vertoond met veel eerbied uwe wel Ed: Gestr: en E. Agtb:e gantsh nederigen dienaar Adam Van dijk, thans onder voogdije van heeren Weesmeesteren desen plaatse sorteerende hoe denselven, schoon maar den ouderdom van 23 jaren heeft bereijkt, egter vermeijnd genoegsame kennisse en bequaamheijd te besitten omme sijne goederen naar behooren te kunnen administreeren - en desselfs saken waar te nemen, derhalven neemt hij de vrijheid sig in all oodmoedigheijd te wenden tot uwe Wel Ed: Gestr: en E. Agtb:, gediendstig, versoekende dat deselve van die goedheijd gelieve te sijn aan den Suspet: te verleenen, brieven de vania atatis en Suspletie van ouderdom, sullende uwe Wel Ed: Gestr: en E. Agtb: de gelievende uijt de annexe attestatie van heeren Weesm: voornt: van het goed Levensgedrag des Suspliants komen te blijken.

Aansoek:
Adam se biologiese ma is oorlede toe hy ongeveer 5 was, sy pa toe hy sowat 14 was. Sy stiefmoeder, Helena du Toit, het in 1722 hertrou, maar dit is waarskynlik dat Adam reeds teen hierdie tyd in die sorg van die Weeskamer te Kaapstad was.

Ongeveer 1727-1728 het hy voor die hof verskyn en om 'n meerdjaardigheidsverklaring, oftewel "veniam aetatis" gevra - m.a.w. hy wou mondig verklaar word. (Adam was toe reeds 23, maar in dié tyd was 'n persoon eers met 25 mondig.)

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Adam getroud Geesje Pieper aan 17 Aug 1727inKaap, Suid-Afrika. Geesje (dogter van Coert Gerrit Pieper en Hilletje Verschuur) is gedoop aan 31 Jan 1706; gesterf in CA 5 Apr 1743inKoeberg (Philadelphia), Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: b4
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63
• Vendurol: 24 Feb 1721, Drakenstein, Kaap, Suid-Afrika; MOOC10/2.25; Adres:
  Leeuwenhoek
• Aansoek: 1729; Versoek om mondigheidsverklaring (veniam aetatis)
• Beroep: 1733, Rondebosch, Kaap, Suid-Afrika; Huurder van die wynlisensie by Rondebosch
• Gebeurtenis: 1745; Koring-oes: 120 muid
• Eiendom: 1751, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Dien versoek in vir 'n bouperseel in die onlangs opgemete blokke in Tafelvallei
• Inventaris: 6 Mei 1768, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.58

Notas:

Gedoop:
Burger
de Vader Burger Pieterse van Dijk, d'Moeder Anna
Greeff, getuygen, Klaas en Maria Grieta Mag-
dalena Greeff, 1 Sept 1709

Navorsingsnota:
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Stellenbosch, Baptism register, 1688-1732, page 56. Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G2 4/1.

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Vendurol:
Burgert se eiendom op den Leeuwenhoek is van 24-26 Februarie 1721 tydens vendusie verkoop. Sien die PDF vir al die transaksies. 'n Aantal word hier onder uitgelig.

Burgert van Dijk de jonge:
1 partij teer putsen en smeer potten

Burgert van Dijk (moontlik Joost se seun?)
12 jate planken
3 vaten

Juffrouw van Dijk
1 ijsere schroef
1 paert
1 bed
1 bed
1 peuluw met 2 kussens
1 peuluw
1 peuluw
5 kussens
2 kussens
2 kussens
1 ledikant [bed se raamwerk]
1 vierkante tafel
1 bennetje, 1 blikke tee bus, 6 vorken, een sout vat en een kommetje
1 tee bak met wat teegoet
1 ijsere pot met een schoorsteen ketting
1 ijsere pot met een schoorsteen ketting
1 mans slaef gen:t Aren
1 mans slaef gen:t Javaen

Rol:

Aansoek:
Mondigheid was eers met 25 jaar bereik. Weeskinders jonger as 25 was tot en met hul mondigheid onder die sorg van die Weeskamer, wat baie aspekte van jou lewe beheer het.

Gebeurtenis:
"had seen to his surprise that he had been put down as having won 520 muids of wheat; this is a mistake; he had won only 120 muids, and prays that the returns may be corrected accordingly." (Die "won" verwys na sy oes se opbrengs.) 1 muid is rofweg gelykaan die inhoud van 'n vaatjie.

Ander gebeuternisse:

• Beroep: Koeberg (Philadelphia), Kaap, Suid-Afrika; Landbouer; Adres:
  Lichtenburg aan Mosselbankrivier
• Verwysingsnommer: b5
• WWW: https://www.geni.com/people/Burgert-van-Dyk/6000000004211357218?through=369424282370012726
• Inventaris: 17 Jul 1712, Stellenbosch, Kaap, South Africa; MOOC8/2.63
• Inventaris: 18 Apr 1752, Paarl, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/8.5
• Eiendom: 1753, Mosselbankrivier, Suid-Afrika; plaas aan die Mosselbankrivier
• Inventaris: 6 Mei 1768, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.58
• Inventaris: 16 Feb 1771, Malmesbury (Swartland), Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.54b; Adres:
  Brouwers Kloof
• Eiendom: < 17 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Loopstraat, Blok O: No. 11, Tafelvallei
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

Gedoop:
d.o [1711. 7. Junij.]
-
van Burgert Pietersz. van Dijk, en Anna
Greef; de getuige was Johannes Fredrik
Delitsz
-
Tobias

Inventaris:
Na Matthijs Greef se dood is sy boedel geïnventariseer. Die vyf kinders van Anna Greeff en Burgert Pietersz van Dijk verskyn as erfgename.

Sien die bron vir die volledige inventaris.

Rol:

Inventaris:
Rol:

Eiendom:
In 1753 het Tobias voor die Raad verskyn en versoek om 'n stuk grond langs sy plaas aan die Mosselbankrivier aan sy plaas te voeg.

"asks for a piece of land adjoining his farm at the Mosselbanks Rivier, 2 morgen and 340 sq. roods in extent. Diagram annexed, showing that the plot is bounded on the N. by Gerrit v. Nieuwkerckens fontein, on the E. by the Joostenberg, on the S. by the Unoccupied Veld, and on the W. by the Mosselbanks Rivier. (No. 74)""

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Tobias getroud Anna Hugo aan 26 Mei 1745inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Anna (dogter van Daniël Hugo, SV-PROG en Anna Rousseau) is gebore aan 15 Feb 1714 in Namakwaland (Springbok), Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 14 Des 1714 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf aan 15 Okt 1775inStellenbosch, Kaap, South Africa. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c1

Notas:

Sterf:
Waarskynlik jonk oorlede

Ander gebeuternisse:

• Geboorte: Paarl, Kaap, Suid-Afrika
• Verwysingsnommer: c2
• WWW: https://www.geni.com/people/Burgert-Christiaan-van-Dyk-b1c2/6000000004148790506
• WWW: https://www.geni.com/people/Burgert-Christiaan-van-Dyk-b1c2/6000000004148790506
• Aansoek: 1756; Versoek om die hele plaas "Lucasfontein" te koop.
• Beroep: 1756, Klipheuwel, Kaapstad, Suid-Afrika; Boer ("agriculturis")
• Aansoek: 11 Mei 1756; Versoek om die hele plaas "Lucasfontein" te koop.
• Inventaris: 16 Jun 1756, Swartland, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/7.45a; Adres:
  Vogelstruijsfonteijn
• Eiendom: 12 Okt 1756; Lucasfontein

Notas:

Gedoop:
Burgert Christiaan
Burgert van Dijk, en Maria Visscher
Christiaan Rasp, en Femmetje Visscher.

Navorsingsnota:
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Cape Town, Baptism register, 1713-1742, page 14. Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G1 8/2.

Aansoek:
" Asks for a cattle farm situated at the "Klipheuvel"in "Het Zwarte Land", which he and the widow of the late Hendrik Greeff, held on loan in partnership. The widow having abandoned her portion, he wishes to have the whole in freehold, and is prepared to pay the annual recognition of Rds. 24, as well as a purchase amount of Rds. 80. (Diagram annexeds, showing that the place's name is "Lucasfontein".) (No. 101.)"

Beroep:
In 1756 het Burgert Christiaan die plaas Lucasfontein saam met die weduwee van Hendrik Greef (waarskynlik Susanna van Hoeven) in lening gehad, maar sy het haar porsie heeltemal verwaarloos. Burgert Christiaan het die hof versoek om die hele plaas aan hom te gee; hy is bereid om die koopsom - Rds 80 - en rekognisiegelde - Rds 24 - te betaal.

Aansoek:
Uit bron Requesten (Memorials), H.C.V. Leibbrandt:
" Asks for a cattle farm situated at the "Klipheuvel"in "Het Zwarte Land", which he and the widow of the late Hendrik Greeff, held on loan in partnership. The widow having abandoned her portion, he wishes to have the whole in freehold, and is prepared to pay the annual recognition of Rds. 24, as well as a purchase amount of Rds. 80. (Diagram annexeds, showing that the place's name is "Lucasfontein".) (No. 101.)"

*****************
Uit bron Kitshoff - Die Nageslag van Johannes Ketschuck:
Lucasfontein is reeds voor 1756 as 'n leenplaas en veepos deur landbouer Christiaan Burgert van Dyk bewoon, maar op sy versoek en volgens besluit van 11 Mei 1756 word die eiendomsplaas, groot 60 morg "in vollen eigendom" deur Ryl Tulbagh op 12 Oktober 1756 aan hom toegestaan.

Inventaris:
Rol:

Eiendom:
Uit bron Kitshoff - Die Nageslag van Johannes Ketschuck:
Lucasfontein is reeds voor 1756 as 'n leenplaas en veepos deur landbouer Christiaan Burgert van Dyk bewoon, maar op sy versoek en volgens besluit van 11 Mei 1756 word die eiendomsplaas, groot 60 morg "in vollen eigendom" deur Ryl Tulbagh op 12 Oktober 1756 aan hom toegestaan.

Burgert getroud Huibrecht Slabbert aan 26 Jan 1747inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Huibrecht (dogter van Gideon Slabbert en Francina Carsten(s)) is gedoop aan 5 Apr 1733; gesterf aan 26 Mei 1823inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c3
• Woonplek: "Onder-Drakenstein"; Adres:
  Onder-Drakenstein
• WWW: https://www.geni.com/people/Hendrik-van-Dyk/6000000004023579896
• WWW: https://www.geni.com/people/Hendrik-van-Dyk/6000000004023579896
• Eiendom: 9 Apr 1762, Suid-Afrika (ZA); Adres:
  Veelverjaagd (plaas)

Notas:

Gedoop:
16 d:o
Hendrik
Burgert van Dijk, en Maria Visscher
Hendrik van Dijk, en Maria du Pré.

Navorsingsnota:
Source: Nederduits Gereformeerde Gemeente (NGK), Cape Town, Baptism register, 1713-1742, page 17. Repository: NG Kerkargief, Noordwal-Wes, Stellenbosch, G1 8/2.

Eiendom:
Op 9 April 1762 het Hendrik van Dyk die plaas Veelverjaagd van Reynier van Jaarsvelt gekoop. Ná Hendrik se dood het Johannes Groenwald op 30 Januarie 1770 die plaas van sy weduwee, Catharina Visagie gekoop.

In sy boek Die Grondeienaars van Stellenbosch 1693-1860 (Stellenbosch Museum, 1979) vermoed Johannes van der Bijl dat die plaas vandag die plaas La Provence by Polkadraai is.

Sien hier vir 'n kaart:
https://gis.elsenburg.com/apps/cfm/?sl=&x=2125895.80&y=-4015247.28&z=16&bm=hybrid

Hendrik getroud Catharina Visagie aan 17 Apr 1746inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Catharina (dogter van Guilliam Visagie en Alida Prinsloo) is gebore aan 25 Okt 1716 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 8 Nov 1716; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Catharina Maria Smit
• Verwysingsnommer: c4
• Inventaris: 16 Sep 1782, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/18.54

Notas:

Inventaris:
Rol:

Catharina getroud Jacobus Smit aan 14 Aug 1745inSwartland, Kaap, Suid-Afrika. Jacobus is gedoop aan 5 Jul 1716 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; gesterf in CA 16 Sep 1782. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Johanna van der Westhuizen
• Verwysingsnommer: c5

Johanna getroud Pieter (Johannes) van der Westhuizen aan 25 Nov 1742inSwartland, Kaap, Suid-Afrika. Pieter is gedoop aan 8 Des 1715; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Jacomina Slabbert
• Verwysingsnommer: c6

Jacomina getroud Floris Slabbert aan 21 Jul 1753inSwartland, Kaap, Suid-Afrika. Floris (seun van Gideon Slabbert en Francina Carsten(s)) is gedoop aan 24 Des 1730; gesterf aan 16 Jun 1756. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c1

Notas:

Gedoop:
29 d:o
Philip
Hendrik van [S] Dijk, en Maria du Pré
c

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c2

Notas:

Sterf:
Jonk dood

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c3

Ander gebeuternisse:

• Naam: Katharina Marija van Dyk
• Verwysingsnommer: c4
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84

Notas:

Inventaris:
Rol:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c5
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84

Notas:

Inventaris:
Rol:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c6
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84

Notas:

Inventaris:
Rol:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c7

Ander gebeuternisse:

• Naam: Elizabeth Carolina van Laar
• Verwysingsnommer: c8
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84

Notas:

Inventaris:
Rol:

Elizabeth getroud Gerrit van Laar aan 1 Mrt 1750. Gerrit (seun van Jan Uyltjes van Laar, SV-PROG en Geertruy(da) van Emmenes) is gedoop aan 17 Apr 1729; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c9
• Inventaris: 4 Okt 1744, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/6.84

Notas:

Inventaris:
Rol:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c1

Notas:

Gedoop:
Den 25 dito [julij]
Maria Magdalena. De Vader is Sijbrand van Dyk. De Moeder Aletta Brits. De getuigen sijn 's kinds vader selve en Magdalena Brits.

Sterf:
Jonk dood

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c2
• WWW: https://www.geni.com/people/Dina-Margaretha-van-Dyk-b5c2-SM/368247237470013941
• Woonplek: 1793, Swartberg, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Kweek Valley (plaas)
• Gebeurtenis: Nov 1794; Versoek om vergoeding van die Regering:
• Inventaris: 10 Nov 1794, Cabo de Goede Hoop; MOOC8/51.27a

Notas:

Gebeurtenis:
Weduwee van wyle die burger Kornet Johan Adam Raubenheimer moes in 1793 die manskappe wat die Boesmans gekom straf het van voedsel voorsien. Sy vra nou dat die koste daaraan verbonde moet gaan vir die rekogniesie gelde wat sy moet betaal op die plaas "Kweek Valley" geleë aan die Swartenberg. Handtekening.

C.218:491
Nov. 1794

Inventaris:
Rol:

Dina getroud Johan Adam Raubenheimer, SV-PROG aan 5 Des 1779inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. Johan (seun van Christoffel Raubenheimer en Lowisa Friderica Magdalena Otto) is gebore in CA 1742 in Sobernheim, Rheinland, Germany; gesterf in 1794inGraaff-Reinet, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Dina getroud Zacharias de Beer aan 30 Okt 1760inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. Zacharias (seun van Matthys Andries de Beer, SV-PROG 2 en Hilletje Smit) is gedoop aan 5 Mrt 1719 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; gesterf aan 6 Feb 1777inPrince Albert, Kaap, Suid Afrika; is begrawe inPrince Albert, Kaap, Suid Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Anna Christina Jallas
• Verwysingsnommer: c3

Anna getroud Johann Heinrich Jallas aan 7 Apr 1765. Johann is gebore in in Altren, Solothurn, Switzerland, Germany; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c4
• Woonplek: Albanie, Kaap, Suid-Afrika; Adres:
  Doorn Kloof
• Rapport: 24 Des 1808, Oos-Kaap, Suid Afrika; MOOC8/28.53

Notas:

Woonplek:
Doornfontein of Doorn Kloof, sien sy SK

Rapport:
"Goederen nagelaaten door wijlen Pieter van Wijk d oude op den 24 December 1808 door kaffers vermoord, ter plaatse van Joseph van Dijk"
"Sijbrand van Dijk 100 schaapen"
"Frans van Dijk 50 schaapen"
Joseph het twee seuns gehad met die name Sybrand en Frans.

Joseph getroud Zacharya Catharina Kruger aan 10 Des 1780inStellenbosch, Kaap, South Africa. Zacharya (dogter van Frans Kruger en Maria Putter) is gebore aan 4 Nov 1764; is gedoop aan 5 Okt 1765 in Tulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika; gesterf aan 6 Feb 1838inUlundi, Natal, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Begrafnis: Tulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika
• Verwysingsnommer: c5
• Inventaris: 1 Nov 1774, "Langekuil- Doornrivier",; MOOC8/15.10a

Notas:

Gedoop:
t'Kint Sara
Vader Sijbrand van Dijk
Moeder Sara de Clercq
Get: Andries Bester, en Christina Bok
item [de 16 9b:r]

Sterf:
Die presiese sterfdatum word nie vermeld in die begrafnisrekord nie, slegs die jaar. Die inskrywing is tussen-in Junie en Augustus 1774.

Sara getroud David Frederick Strauss aan 1 Apr 1770inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. David is gedoop aan 3 Jul 1733 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Anna Catharina Strauss
• Verwysingsnommer: c6

Anna getroud Johannes Mattheus Strauss aan 21 Feb 1773inSwartland, Kaap, Suid-Afrika. Johannes is gebore in CA 1743; is gedoop aan 29 Des 1743 in Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; gesterf aan 14 Mei 1825. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Sophia Brits
• Naam: Sophia Bronkhorst
• Verwysingsnommer: c7

Sophia getroud Gysbert Bronkhorst aan 20 Mei 1787. Gysbert is gebore in 1761 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 7 Apr 1765 in Kaap, Suid-Afrika; gesterf in Julie 1836inZambezirivier, Monsambiek. [Groepsblad] [Family Chart]

Sophia getroud Andries Brits voor 1787. Andries engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c8
• Inventaris: 1 Nov 1828, Graaff-Reinet, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/71.11

Notas:

Sien seun Joseph se SK vir sy vader se name.

Inventaris:
Rol:

Sybrand getroud Catharina Wagenaar aan 9 Feb 1783inTulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika. Catharina (dogter van Johann Christoph Wagenaar en Johanna Maria Lubbe) is gebore aan 15 Nov 1764 in Tulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 5 Jul 1766 in Tulbagh (Roodezand), Kaap, Suid-Afrika; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c1
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Inventaris:
Rol:

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c2

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c3

Notas:

Sterf:
Jonk dood

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c4
• WWW: http://www.geni.com/people/Jurgen-Johannes-van-Dyk-b6c4/6000000010189858288?through=6000000030580902111
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Navorsingsnota:
Overbergfamilies H J Engela - GSSA product

Entry no 65230
Page 3316
d4 Jurgen Johannes VAN DYK (65226/x),
> 01.09.1748
# >> Kinders (5): 65231, 65232, 65345,65346, 65347
x 1780, Christina Geertruy Margaretha NIEMAND
(d.v. Michiel NIEMAND & Johanna Catharina (Meyhuyzen) MEYHUIZEN),
* Caledon .02.1748, > Stellenbosch 25.04.1762,
† Caledon 11.08.1835

Inventaris:
Rol:

Jurgen getroud Christina Geertruy Margaretha Niemand aan 23 Apr 1780inStellenbosch, Kaap, South Africa. Christina (dogter van Michiel Niemann en Johanna Catharina Meyhuizen) is gebore in Feb 1748 in Caledon, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 25 Apr 1767 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; gesterf aan 11 Aug 1835inCaledon, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Elizabeth Christina Wessels
• Verwysingsnommer: c5
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Inventaris:
Rol:

Elizabeth getroud Wessel Wessels aan 4 Feb 1770. Wessel is gedoop aan 18 Okt 1744 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c6
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Inventaris:
Rol:

Familie/Gade: Huibrecht Swiegers(Zwiegers). Huibrecht engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Familie/Gade: Dina Margaretha Swart. Dina (dogter van Nicolaas Swart en Geertruy Brits) is gedoop aan 24 Apr 1768; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Familie/Gade: Onbekend. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c7
• WWW: https://www.geni.com/people/Burgert-van-Dyk/6000000007463982321?through=6000000014569037968
• Beroep: 1802; Landbouer- "Sandfontein wat grens aan Roodebloemskraal"
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47
• Inventaris: 30 Sep 1802, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/54.23a
• Inventaris: 30 Sep 1802, "Zoutfontein", Swartenberg; MOOC8/54.23b
• Inventaris: 31 Jul 1821; MOOC8/67.18b

Notas:

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Burgert getroud Maria Margaretha Wessels aan 4 Jul 1785inKaap, Suid-Afrika. Maria (dogter van Wessel Wessels en Margaretha Radyn) is gedoop aan 6 Nov 1763 in Stellenbosch, Kaap, South Africa; gesterf in CA 30 Sep 1802in"Zoutfontein", Swartenberg. [Groepsblad] [Family Chart]

Burgert getroud Judith Fourie in CA 1803. Judith engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Beroep: Boer
• Verwysingsnommer: c8
• Inventaris: 24 Jun 1802, Botrivier, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/23.47

Notas:

Inventaris:
Rol:

Petrus getroud Susanna Elizabeth Fourie aan 3 Jan 1793inStellenbosch, Kaap, South Africa. Susanna (dogter van Jacobus Fourie en Judith Wessels) is gebore in 1771 in Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 21 Jul 1771 in Kaap, Suid-Afrika; engesterf. [Groepsblad] [Family Chart]

Notas:

Gedoop:
29 d:o
Adam
Andries Mulder, en Susanna van Dijk
Burgert Pietersz van Dijk, en Lena du Toit.

Ander gebeuternisse:

• Naam: Burgert Johannes van Dyk
• Verwysingsnommer: c1
• WWW: https://www.geni.com/people/Johannes-Burgert-Van-Dyk/6000000026531778898?through=6000000006802566814
• WWW: https://www.geni.com/people/Johannes-Burgert-Van-Dyk/6000000026531778898?through=6000000006802566814
• Inventaris: 5 Apr 1743, Koeberg, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/6.66; Adres:
  Klijne Olifants Kop
• Inventaris: 7 Aug 1750, Koeberg, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/7.53; Adres:
  Klijne Olifants Kop
• Beroep: 17 Sep 1756, Paarl, Kaap, Suid-Afrika; Boer; Adres:
  Lange Vallei
• Inventaris: 6 Mei 1768, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.58
• Beroep: 13 Aug 1768, Malmesbury (Swartland), Kaap, Suid-Afrika; Boer; Adres:
  Brouwers Kloof
• Inventaris: 16 Feb 1771, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.54a
• Inventaris: 16 Feb 1771, Malmesbury (Swartland), Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/13.54b; Adres:
  Brouwers Kloof
• Inventaris: 23 Jul 1799, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/22.49a; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

In sy Inventaris van 1771 word hy Johannes Burgert genoem (MOOC8/13.54a)
In sy nagelate vrou, Catharina Hillegonda KOTZÉ se Inventaris by haar dood in 1799 word hy Burgert Johannes genoem ( MOOC8/22.49a)

Gedoop:
Den 29 dito
Johannes Borgert,
de vaeder is Adam van Dijk, de moeder Geesje Piepers,
de getuijge zijn Jan Hendrik Hop, en Hilletje Verschuur.

Inventaris:
Rol:

Inventaris:
Rol:

Beroep:
"Lange Valleij" geleegen tusschen de Parel Diamant en de
Schinderkuijl, volgens transport de dato 17 September 1756

Inventaris:
Rol:

Hy was Burgert se oorlede broer Adam se seun.

Beroep:
"Brouwers Cloof", geleegen aan de Kleijne Paarde Berg volgens
transport de dato 13 August:s 1768

Inventaris:
Rol:

Johannes getroud Catharina Hillegonda Kotze aan 21 Jan 1753inKaap, Suid-Afrika. Catharina (dogter van Dirk Kotze en Maria Magdalena Carstens) is gebore voor 2 Des 1736; is gedoop aan 2 Des 1736 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf voor 19 Jul 1799inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Anna Lambrecht(s)
• Verwysingsnommer: c1
• Lidmaatskap: 3 Okt 1764, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; NG Kerk
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

Inventaris:
Rol:

Anna getroud Johan Georg Lambrechts aan 12 Okt 1766. Johan is gedoop aan 1 Jul 1742; gesterf voor 22 Mei 1792. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Susanna Louw
• Verwysingsnommer: c2
• Lidmaatskap: 20 Mrt 1766, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; NG Kerk
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

Inventaris:
Rol:

Susanna getroud Gerrit Louw aan 3 Aug 1766inPaarl, Kaap, Suid-Afrika. Gerrit is gedoop aan 16 Jul 1741 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf aan 8 Okt 1786. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Johanna de Villiers
• Verwysingsnommer: c3
• Lidmaatskap: 20 Mrt 1766, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; NG Kerk
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

Inventaris:
Rol:

Sterf:
Onder vloer van Moederskerk

Johanna getroud Edele Jan de Villiers aan 6 Jan 1772inStellenbosch, Kaap, South Africa. Jan is gedoop aan 3 Mrt 1737 in Paarl, Kaap, Suid-Afrika; gesterf aan 10 Sep 1796; is begrawe inStellenbosch, Kaap, South Africa. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Verwysingsnommer: c5
• Lidmaatskap: 27 Jun 1770, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; NG Kerk
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei

Notas:

Inventaris:
Rol:

Maria getroud Andries Christoffel van der Byl aan 4 Aug 1776inStellenbosch, Kaap, South Africa. Andries is gebore aan 12 Nov 1749 in Stellenbosch, Kaap, Suid-Afrika; is gedoop aan 16 Nov 1749; gesterf aan 6 Des 1830inStellenbosch, Kaap, Suid-Afrika; is begrawe inStellenbosch, Kaap, South Africa. [Groepsblad] [Family Chart]

Ander gebeuternisse:

• Naam: Elizabeth Herhold
• Verwysingsnommer: c4
• Lidmaatskap: 17 Des 1769, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; NG Kerk
• Inventaris: 22 Mei 1792, Kaapstad, Kaap, Suid-Afrika; MOOC8/20.41; Adres:
  Tafelvallei
• Woonplek: 15 Mei 1799, Stellenbosch, Kaap, South Africa; Adres:
  Die Herold-Erf (tans Grosvenor House)

Notas:

SAF 08:690 gee haar doop datum aan as 1 Desember 1753, so ook vir haar tweeling suster Maria.
Aangesien daar meer volledige datums beskikbaar is vir haar suster se geboorte en doop in SAF 05:747-748, aanvaar ons ook die suster se datums vir Elizabeth, tot verdere bewyse aan die lig kom.

Inventaris:
Rol:

Woonplek:
Johann Wilhelm Herhold het die sg. Herold-erf in 1799 van Christiaan Ludolph Neethling gekoop. Op 15.09.1820 het hy 'n derde deel toegevoeg. Die eiendeom is na sy dood op 17.08.1821 deur sy weduwee verkoop aan Adriaan Roux.

Vandag is dit deel van die Stellenbosch Museum.

Rol: Spouse

Elizabeth getroud Johann Wilhelm Herhold aan 3 Jan 1779inKaapstad, Kaap, Suid-Afrika. Johann is gebore in in Hebel, Duitsland; gesterf voor 17 Aug 1821inSuid-Afrika (ZA). [Groepsblad] [Family Chart]