Johannes Adam van Dyk

Johannes Adam van Dyk

Manlik 1760 - Ja, datum onbekend

Wydte van Kaart:      Herlaai

Tydlyn



 
 



 




   Datum  Gebeurtenis(se)
1600 
  • 3 Des 1600—1873: Die Brits Oos Indiese Kompanjie ontvang `n Koninklike Privilege van Elizabeth I
    Dit was `n beleggingsmaatskappy wat gestig was as teenvoeter vir die Nederlandse en Portugese oorheersing in die speseryhandel.
1760 
  • 1760—1760: Jansz; Coetse met Klaas Barends en ander steek die Garieprivier oor
1761 
  • 1761—1762: Hendrik Hop reis na die Garieprivier
1762 
  • 2 Aug 1762—2 Aug 1762: Aankoms van die VOC-skip Noordt-Nieuwlandt in Tafelbaai
1765 
  • 1765—1765: 112 slawe vanaf Madagaskar arriveer in Tafelbaai aan boord van die `Meermin`
1767 
  • 1767—1767: Derde groot pokke-epidemie
1770 
  • 1770—1770: Mothibi; seun van Molehabangwe van Tlhaping; gebore by Nokaneng
    Presiese datum nie bekend; iewers in die 1770`s
  • 1770—1790: Intensiewe Khoisan weerstand teen Trekboer besettings
1771 
  • 1771—1771: Gevegte tussen Trekboere en die Xhosa begin
    Hierdie gevegte het begin toe die trekkers die Gamtoos oorgesteek het
  • 1771—1771: Kaapse grens strek oor die Gamtoosrivier
  • 12 Aug 1771—12 Aug 1771: Joachim van Plettenberg as Goewerneur van die Kaap aangestel
1774 
  • 1774—1774: Algemene Kommando op die been gebring teen die San
    503 word gedood en 241 gevange geneem
10 1778 
  • 1778—1779: Garieprivier hernoem na die Oranjerivier
    Robert Jacob Gordon hernoem die Garieprivier na Oranjerivier tot eer van die prins van Oranje; die Nederlandse Stadtshouer
  • 1778—1779: Hendrik Jacob Wikar en Robert Jacob Gordon ontmoet Koikoi en andere
    Hendrik Jacob Wikar en Robert Jacob Gordon ontmoet Koikoi; Geisiqua en Tswana groepe langs die laer en middel Gariep
  • 1778—1778: Groot Visrivier word die Oostelike grens van die Kaap.
    Die grens word verder uitgebrei na die Buffelsrivier.
11 1779 
  • 1779—1779: Kaapse Patriotte word invloedryke beweging
  • 1779—1779: Toelating van Lutherse Kerk as eerste ander Christenkerk
12 1780 
  • 1780—1780: Eerste Oosgrensoorlog tussen die Xhosa en blankes
  • 1780—1780: Aankoms van Ds A Kolver
    Hy was die eerste Lutherse predikant
13 1782 
  • 1782—1782: Eerste uitgawe van riksdaalders op papier
14 1783 
  • 1783—1792: Le Vaillant en Van Reenen reis in Namaqualand en noord van die Oranjerivier
15 1785 
  • 14 Feb 1785—14 Feb 1785: Cornelis Jacob van de Graaff as Goewerneur van die Kaap aangestel
    Hy was die laaste Goewerneur.
16 1786 
  • 1786—1786: Aankoms van sendinggerigte Ds H.R. van Lier (1764-1793)
  • 1786—1786: Graaff-Reinet gestig
    VOC stig `n landdrosdistrik met die Duitser; Martinus Woeke; as die eerste landdros.
17 1787 
  • 1787—1787: Geboorte van Shaka Zulu
18 1789 
  • 1789—1789: Merino skape ingevoer vanaf Holland
  • 1789—1789: Franse Revolusie
  • 1789—1789: Inwyding van die Anreith-kansel in die Groote Kerk; Kaapstad
  • 1789—1793: Tweede Oosgrensoorlog tussen Xhosa en blankes
19 1790 
  • 1790—1800: Aanvalle op Khoisan
    In gedokumenteerde aanvalle op `Bosjesmans` word 2000 - 3000 Khoisan doodgemaak
20 1791 
  • 29 Jun 1791—29 Jun 1791: Johannes Isaac Rhenius as Goewerneur van die Kaap aangestel
  • 2 Sep 1791—2 Sep 1791: Abraham Josias Sluisken (Kommissaris)
21 1792 
  • 1792—1792: NG Gemeente Graaff-Reinet gestig
    Afgestig van Tulbagh
  • 1792—1792: Stigting van die Baptiste Sendinggenootskap in Engeland
22 1793 
  • 1793—1793: Hervatting van die Morawiese Sending by Genadendal
  • 1793—1793: W Carey begin met sendingwerk in Indi?
  • 3 Okt 1793—3 Okt 1793: Huwelik van Andrew Barnard en Lady Anne Lindsay
    Andrew Barnard was die koloniale sekretaris aan die Kaap en Lady Anne Barnard het `n belangrike rol in sosiale kringe aan die Kaap gespeel.
23 1794 
  • 1794—1794: Aankoms van Ds MC Vos
    Hy het sending bevorder
24 1795 
  • 1795—1795: Opstande in Swellendam en Graaff-Reinet deur die Boere teen die VOC
    Die swaar belaste boere aan die oosgrens distrikte; wat geen beskerming teen strooptogte van die owerheid ontvang het nie; het die amptenare van die VOC uitgeskop en hul eie onafhanklike regerings in Swellendam en Graaff-Reinet ingestel.
  • 1795—1795: Stigting van die Londense Sendinggenootskap (LSG)
  • 1795—1795: Stigting van die Metodistekerk in Brittanje
  • 1795—1795: Vestiging van eerste Engelse kerke
  • 29 Jan 1795—29 Jan 1795: Vrye Republiek van Graaff-Reinet gestig
  • 18 Jun 1795—18 Jun 1795: Eerste Boere opstand teen die VOC
    Vrye Republiek van Swellendam word gestig
  • 16 Sep 1795—16 Sep 1795: Eerste Britse Besetting van die Kaap
    Besetting is gedoen namens die Prins van Oranje; na die Slag van Muizenberg. Op hierdie stadium was daar meer slawe as Europese setlaars.
  • 16 Sep 1795—16 Sep 1795: J. H. Craig aangestel as Goewerneur van die Kaap
    Hy moes die Kolonie vir die Stadthouer Prins Willem V van Oranje teen die Franse beveilig
  • 12 Nov 1795—12 Nov 1795: Brittanje neem die Republiek van Graaff-Reinet met mag in
25 1796 
  • 1796—1796: Pieter Pienaar deur Jager Afrikaner by Hantam vermoor.
    Afrikaner word grensleier
26 1797 
  • 23 Mei 1797—23 Mei 1797: Hertog Macartney as Goewerneur van die Kaap aangestel
27 1798 
  • 1798—1798: Eerste Poskantoor
  • 1798—1798: NG Gemeente Swellendam gestig
    Afgestig van Stellenbosch
  • 1798—1798: Likwidasie van die VOC
  • 1798—1798: Eerste Moskee in Suidelike Afrika
    Hierdie moskee is deur Tuan Guru in Dorp Straat in Kaapstad opgerig
  • 22 Nov 1798—22 Nov 1798: Luitenant Goewerneur Dundas as Goewerneur van die Kaap aangestel
28 1799 
  • 1799—1799: Fort Frederick in Algoabaai deur Britse soldate gebou
  • 1799—1799: Knegte-opstand
  • 1799—1799: Aankoms van sendelinge van die Londense Sending Genootskap
    Aankoms van dr JT van der Kemp en drie ander sendelinge van die Londense Sending Genootskap
  • 1799—1799: Eerste Londense Sendinggenootskap stasie by die !Xam opgerig by Zakrivier
  • 1799—1799: Derde Oosgrensoorlog tussen Xhosa en blankes
  • 1799—1799: Totstandkoming van die Zuid-Afrikaansch Zendelings Genootschap
  • 1799—1802: Oos-Kaapse Koikoi opstand
  • 18 Des 1799—18 Des 1799: Sir G. Young as Goewerneur van die Kaap aangestel
29 1800 
  • 1800—1800: Eerste drukpers in Kaapstad
  • 1800—1800: Staatskoerant eerste keer gepubliseer
  • 1800—1800: Amptelike ekspedisie bereik Dithakong
    Die ekspedisie het bestaan uit Truter; Somerville; Barrow en Daniell; met sendelinge Jan Matthys Kok en William Edwards.
30 1801 
  • 1801—1801: Begin van sending deur William Anderson
    Hy begin sy sending eers by Aakaap en daarna ook Klaarwater (later Griekwastad)
  • 1801—1801: Eerste grafkelder buite die kerkgebou van Stellenbosch toegeken.
    Hierdie grafkelder is aan die Van der Riet-familie toegeken.
  • 1801—1801: Khoisan spelboek deur Londense Sending Genootskap gedruk
  • 20 Apr 1801—20 Apr 1801: Luitenant Goewerneur Dundas as Goewerneur van die Kaap aangestel
31 1802 
  • 1802—1802: Stigting van Bethelsdorp deur die Londense Sending Genootskap
  • 18 Feb 1802—18 Feb 1802: Jan Willem Janssens as Goewerneur van die Kaap onder Bataafse Bewind aangestel
32 1803 
  • Jan 1803—Jan 1803: Kommissaris Generaal Jacob Abraham Uitenhage de Mist arriveer in die Kaap
    Sy taak was om by die Britse bewind oor te neem en `n nuwe grondwet op te stel
  • Mrt 1803—1806: Bataafse Republiek neem Kaap oor van Brittanje
    Aanvang van die Bataafse bewind. In Februarie 1803; as gevolg van die Vrede van Amiens; het die Kolonie onder die beheer van die Bataafse Republiek gekom
33 1804 
  • 1804—1804: Uitenhage gestig
  • 1804—1804: De Mist se kerkorde
  • 1804—1804: De Mist se skoolorde
  • 1804—1806: Heinrich Lichtenstein reis na Dithakong
34 1805 
  • 1805—1805: Londense Sending Genootskap begin Namakwaland-sending by Warmbad
35 1806 
  • 1806—1806: Eerste diens van Metodistekerk (Wesleyane)
  • 1806—1806: Eerste gereelde binnelandse posdiens
  • Jan 1806—Jan 1806: Britte verslaan die Hollanders by die Slag van Bloubergstrand
  • 10 Jan 1806—10 Jan 1806: Sir David Baird as Goewerneur van die Kaap aangestel
    Tweede Britse Besetting
36 1807 
  • 1807—1807: Brittanje verbied slawehandel
    Invoer van slawe na die Kaap word be?indig
  • 1807—1807: `n Konsistorie aangebou aan die kerkgebou van Stellenbosch se oosgewel.
  • 1807—1807: `Evangelische Gezangen` in Nederland gepubliseer
  • 17 Jan 1807—17 Jan 1807: Luitenant Generaal Grey as Goewerneur van die Kaap aangestel
  • 22 Mei 1807—22 Mei 1807: Du Pre; Hertog van Caledon as Goewerneur van die Kaap aangestel
37 1808 
  • 1808—1808: Clanwilliam gestig
38 1809 
  • 1809—1809: Groot droogte op die Oosgrens
  • 1809—1809: Gola se Xhosa gemeenskap vestig hulle by Pramberg
39 1810 
  • 1810—1810: Geboorte van Montshiwa van die Rolong
40 1811 
  • 1811—1811: NG Gemeente Caledon gestig
    Afgestig van Swellendam
  • 1811—1811: Caledon en George gestig
  • 1811—1811: Gereelde rondgaande howe gestig
  • 1811—1812: William John Burchell reis na die binneland
  • 1811—1812: Vierde Oosgrensoorlog tussen die Xhosa en blankes
  • 5 Jul 1811—5 Jul 1811: Luitenant Generaal Grey as Goewerneur van die Kaap aangestel
  • 6 Sep 1811—6 Sep 1811: Sir John Francis Cradock as Goewerneur van die Kaap aangestel
41 1812 
  • 1812—1812: Eerste Presbiteriaanse gemeente gestig
  • 1812—1812: Molehabangwe van die Tlhaping oorlede
    Word opgevolg deur sy seun Mothibi
  • 1812—1812: Swarte Ommegang
    Rondgaande howe wat ingestel was om klagtes van mishandeling van Koikoi deur boere te ondersoek. Sendelinge Read en van der Kemp het beweer dat meer as 100 moorde deur die boere gepleeg is.
  • 1812—1812: Cradock en Grahamstad gestig
42 1813 
  • 1813—1813: NG Gemeente George gestig
    Afgestig van Swellendam
  • 1813—1813: Hofverrigtinge vir die publiek oopgestel
  • 1813—1813: Ds John Campbell voer `n sendinginspeksie van die binneland uit
  • 1813—1813: Adam Kok se mense maak aanspraak op die naam Griekwa
  • Jan 1813—Jan 1813: Inwyding van eerste NG kerkgebou op Caledon
    Hierdie gebou is in 1876 vervang deur `n groter struktuur wat deur Carl Otto Hager ontwerp is.
  • 2 Nov 1813—2 Nov 1813: Lord Charles Henry Somerset as Goewerneur van die Kaap aangestel
43 1814 
  • 1814—1814: `Evangelische Gezangen` eerste keer aan Kaap gesing
  • 1814—1814: Besluit deur die kerk om Skotse predikante te werf
  • 1814—1814: Lord Charles Henry Somerset begin met sy angliseringsbeleid
  • 1814—1814: Pospakket diens tussen Brittanje en die Kaap ingestel
  • 1814—1814: Die kerkgebou van Stellenbosch vergroot
    Die noord-; suid- en wesvleuels word verleng en die voorkant kry `n klassistiese gewel.
  • 13 Aug 1814—13 Aug 1814: Britse Besetting bekragtig by Kongres van Wene
44 1815 
  • 1815—1815: Stigting van Weeshuis
  • 1815—1815: Napoleon by Slag van Waterloo verslaan
  • 1815—1815: Slagtersnek opstand
45 1816 
  • 1816—1816: Wesleyaanse Sending aan die Nama by Leliefontein
  • 1816—1816: Algemeen Reglement vir kerk in Nederland
  • 1816—1816: Kuruman Sending gevestig
    Sendelinge Read en Hamilton van die Londense Sending Genootskap; met Hendriks; Kakkerlak en Sedras vestig Kuruman Sending
  • 1816—1816: Shaka word Zoeloe-opperhoof
46 1817 
  • 1817—1817: NG Gemeente Uitenhage gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet
  • 1817—1817: Aankoms van Eerwaarde Robert Moffat
  • 1817—1817: Skotse ambagsman immigrante na die Kaap gebring
    Benjamin Moodie het ongeveer 200 Skotse ambagsmanne na die Kaap gebring
47 1818 
  • 1818—1818: NG Gemeente Cradock gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet
  • 1818—1818: Nedersettings aan die oorkant van die Oranjerivier ontstaan
  • 1818—1818: Stigting van Bybelgenootskap
  • 1818—1818: Beaufort-Wes gestig
  • 1818—1819: Vyfde Oosgrensoorlog tussen die Xhosa en blankes
    Grahamstad word deur Xhosas aangeval
48 1819 
  • 1819—1819: NG Gemeente Beaufort-Wes gestig
    Afgestig van Tulbagh/Graaff-Reinet
  • 1819—1819: NG Gemeente Hottentots-Holland (Somerset-Wes) gestig
    Afgestig van Stellenbosch.
  • 1819—1819: Aankoms in Suid-Afrika van dr John Phillip.
    Hy was `n Britse filantroop van die Londense Sending Genootskap
49 1820 
  • 1820—1820: Werwing van Skotse predikante
  • 1820—1820: Port Elizabeth vernoem deur Sir Rufane Donkin
  • 1820—1820: Worcester gestig
  • 1820—1820: Andries Waterboer verkies tot Griekwa Kaptein by Griekwastad
  • 1820—1820: James Read produseer die eerste boek in Setswana
  • 1820—1821: Aankoms van Britse Setlaars
    Ongeveer 5000 Britse Setlaars kom in Algoabaai (Port Elizabeth) aan en vestig in die Oos-Kaap
50 1821 
  • 1821—1821: NG Gemeente Worcester gestig
    Afgestig van Tulbagh
  • 1821—1821: Eerwaarde Robert Moffat verskuif na Kuruman
    Hy was in Namaqualand sedert 1817
51 1822 
  • 1822—1822: Aankoms van Ds Andrew Murray (Snr)
  • 5 Jul 1822—5 Jul 1822: Engels word die amptelike taal in die Kaapkolonie
    Die Angliseringsproses het ook die invoering van die Engelse regstelsel tot gevolg gehad
52 1823 
  • 1823—1823: Begin van Difaqane - Slag van Dithakong
    Manthatisi teruggedryf deur Tlhaping met behulp van die Griekwas. Tswana na die noorde en ooste hewiglik ontwrig deur Difaqane strooptogte.
  • 1823—1823: Aankoms van Ierse setlaars
    John Ingram het ongeveer 146 Ierse setlaars na die Kaap gebring
53 1824 
  • 1824—1824: George Thompson reis na die binneland
    Hy noem die Augrabies Watervalle `Cataract of King George`
  • 1824—1824: Begin van Lovedale Sending onder die Xhosa
  • 1824—1824: Bergenaar rebellie
  • 1824—1824: Eerste vuurtoring geopen
  • 1824—1824: Die Zoeloe-koning Shaka `ken toe; bemaak en verkoop` Port Natal
    Die Zoeloe-koning het dit verkoop aan Farewell en sy makkers
  • 1824—1824: Eerwaarde Robert Moffat begin sendingwerk op Kuruman
  • 1824—1824: Ds Abraham Faure begin `Het Nederduitsch Zuid-Afrikaansch Tijdschrift`
  • 1824—1824: Bouwerk aan die pad deur die Fransch Hoek Pas begin
  • 2 Nov 1824—2 Nov 1824: Eerste sinode van die Kaapse Kerk
54 1825 
  • 1825—1825: NG Gemeente Somerset-Oos gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet/Uitenhage
  • 1825—1825: Gedepresi?erde riksdaalder word omgeskakel na Britse Sterling
  • 1825—1825: Eerste stoomskip kom in Tafelbaai aan
  • 1825—1825: Die `Jubilee Park Cemetery` in Uitenhage in gebruik
  • 1825—1825: Die `Anglican St. Mary`s Collegiate Church` begin in Port Elizabeth
  • 10 Okt 1825—10 Okt 1825: Geboorte van Paul Kruger
    Hy het later President van die Zuid Afrikaansche Republiek (ZAR) geword
55 1826 
  • 1826—1826: NG Gemeente Colesberg (Toverberg/Torenberg) gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet
  • 1826—1826: NG Gemeente Tijgerberg (Durbanville) gestig
    Afgestig van Kaapstad/Paarl/Swartland
  • 1826—1826: NG Gemeente Clanwilliam gestig
    Afgestig van Tulbagh/Swartland
  • 1826—1826: L Marquard as eerste sendeling van die Kaapse Kerk georden
  • 1826—1826: Adam Kok II vestig Philippolis Griekwa Kapteinskap
56 1827 
  • 5 Jan 1827—5 Jan 1827: NG Gemeente Glen Lynden (Bedford) gestig
    Afgestig van Somerset-Oos
57 1828 
  • 1828—1828: Geboorte van Dr Andrew Murray (Jnr)
  • 1828—1828: Hoogtepunt van Difaqane (Volksverskuiwing)
  • 1828—1828: Stigting van Zuid-Afrikaansch Athenaeum
    Die stigting het in die Groote Kerk plaasgevind. Dit het later ontwikkel tot die Universiteit van Kaapstad.
  • 1828—1828: Dood van Shaka Zoeloe
  • 1828—1828: Die `Union Chapel` gemeente in Port Elizabeth gestig
    Hierdie gemeente was deel van die Londense Sending Genootskap. Rekordhouding het in 1831 begin
  • 1828—1828: `St. Mary`s Cemetery` begin in Port Elizabeth
  • 1828—1828: Afskaffing van diskriminasie teen Koikoi deur Ordonnansie 50
58 1829 
  • 1829—1829: Paryse en Rynse Sendinggenootskappe begin sendingwerk
  • 20 Sep 1829—20 Sep 1829: NG Gemeente Wynberg gestig
    Afgestig van Kaapstad
  • 3 Okt 1829—3 Okt 1829: Opening van `SA College`
    Hierdie kollege het later die Universiteit van Kaapstad geword
59 1830 
  • 1830—1830: Eerwaarde Robert Moffat se drukpers word per ossewa na Kuruman vervoer
  • 1830—1830: Colesberg gestig
  • 1830—1830: Volle burgerregte toegeken aan Rooms Katolieke in die Kaap
  • 1830—1830: Pad oor Sir Lowry`s Pas geopen
60 1831 
  • 1831—1831: NG Gemeente Albanie gestig
    Afgestig van Uitenhage
  • 1831—1831: Eerste publikasie van De Zuid Afrikaan (Ons Land)
  • 1831—1831: Eerste uitgawe van `Grahamstown Journal`
61 1833 
  • 1833—1833: NG Gemeente Piketberg (Piquetberg) gestig
    Afgestig van Clanwilliam/Swartland/Tulbagh
  • 1833—1833: Paryse Sendinggenootskap begin werksaamhede onder Basoeto`s
  • 1833—1833: Slawerny deur die hele Britse Ryk afgeskaf
    Die Britse Regering het kompensasie aan die Trekboere in die Kaap Kolonie vir die 35;000 slawe aangebied. Dit is egter slegs in Londen uitbetaal wat dit prakties onmoontlik vir die meerderheid slawe-eienaars gemaak het om hul vergoeding op te eis. `n Kombinasie van faktore: die Angliseringsbeleid; die invoer van die Engelse regstelsel en die blykbaar nimmereindigende oorlo? met die Xhosas was die grootste dryfveer vir die Groot Trek.
  • 1833—1839: Ongeveer 750 jeugdiges as leerjongens na die Kaap gebring
62 1834 
  • 1834—1834: Berlynse Sendinggenootskap gestig
  • 1834—1834: Instelling van die Wetgewende Raad
  • 1834—1834: King William`s Town gestig
  • 1834—1834: Die `Anglican St. John`s Church` in Bathurst gebou
    Begrafnisrekords strek terug na 1823
  • 1834—1834: Kerk bedien vrygestelde slawe
  • 1834—1834: Berlynse Sendinggenootskap vestig sendingstasie by Bethulie
  • 1834—1834: `Afscheiding` in Nederland
  • 1834—1834: Port Natal hernoem na Durban
  • 1834—1835: Andrew Smith met kunstenaar Charles Davidson Bell reis in die binneland
  • Des 1834—Des 1834: Amptelike Vrystelling van slawe
    Hulle bly egter `leerjongens` vir 4 jaar
63 1835 
  • 1835—1836: Begin van die Groot Trek
    Louis Trichardt; Hans van Rensburg en Andries Potgieter trek noord
64 1836 
  • 1836—1836: James Alexander reis deur Namakwaland
  • 1836—1836: Potgieter se trekkers verslaan die Ndebele by die Slag van Vegkop
  • 1836—1836: Die Groot Trek bereik die omgewing van Transvaal en Vrystaat
  • 2 Des 1836—2 Des 1836: Eerste Voortrekker-regering verkies onder leierskap van Gerrit Maritz
65 1837 
  • 1837—1837: Port Elizabeth; Cradock en Colesberg word selfstandig
    Afsonderlike administratiewe distrikte is aan hulle toegeken.
  • 1837—1837: Buitengewone sinodesitting keur die Groot Trek af
  • 1837—1837: Piet Retief publiseer sy `Manifesto`
  • 1837—1837: Andries Potgieter en Piet Uys verslaan die Ndebele by Mosega
    Potgieter en Uys is deur die Rolong en Griekwa stamme gehelp
  • 1837—1837: Eerste kerkraad en leraar van die Voortrekkers
  • 1837—1837: Eerste Rooms-Katolieke biskop aangestel
  • 1837—1837: Louis Trichardt se Trek arriveer in Lourenco Marques (nou Maputo)
  • 28 Mrt 1837—28 Mrt 1837: Piet Retief en sy Trek verlaat die Kaapkolonie
    Retief het sy geselskap oor die Drakensberge na Natal geneem.
66 1838 
  • 1838—1838: Berlynse Sendinggenootskap begin sendingwerk by Zoar
  • 1838—1838: `Russell Road (Hyman`s kloof) Cemetery` in Port Elizabeth gestig
  • 1838—1838: Pietermaritzburg gestig
  • 4 Des 1838—4 Des 1838: Britte beset Port Natal
  • 16 Des 1838—16 Des 1838: Slag van Bloedrivier
    Na die dood van Retief het Andries Pretorius die leierskap-vakuum gevul met die hoop om vir vrede te onderhandel indien Dingaan die grond sou toeken wat hy aan Retief beloof het. Toe Dingaan in reaksie hierop egter sowat 12000 Zoeloe krygers (impis) uitstuur om die groep Voortrekkers aan te val; het die Voortrekkers hulself op 16 Desember 1838 by die Slag van Nacomerivier (ook genoem die Slag van Bloedrivier) verdedig waartydens die Voortrekkers die oormag Zoeloe impis verslaan het.
  • 22 Des 1838—22 Des 1838: Potchefstroom gestig
    Eerste Boere-dorp
67 1839 
  • 1839—1839: NG Gemeente Riversdal gestig
    Afgestig van Swellendam
  • 1839—1839: Eerste Kaapse Superintendent-generaal van Onderwys
  • 1839—1839: Republiek Natalia gestig
  • 3 Jan 1839—3 Jan 1839: NG Gemeente Pietermaritzburg gestig
    Eerw Erasmus Smit; `n voormalige sendeling van die Londense Sendinggenootskap; is deur `goewerneur` Piet Retief as die eerste leraar van die `reisende gemeente van die Gereformeerde Kerk na Port Natal` op 21 Mei 1837 aan die trekkers voorgestel.
  • 22 Mrt 1839—22 Mrt 1839: NG Gemeente Bredasdorp gestig
    Afgestig van Swellendam/Caledon
68 1840 
  • 1840—1840: NG Gemeente Wagenmakersvallei (Wellington) gestig
    Afgestig van Paarl
  • 1840—1840: Sendeling-ontdekkingsreisiger; dr David Livingstone; kom in Kaapstad aan
    Hy vertrek op reis deur Kuruman na Sentraal Afrika
  • 1840—1840: Die `Anglican St. Katherine`s Church` in Uitenhage gestig
  • 1840—1850: Kommersi?le wolboere in Karoo
    Uitbreiding van kommersi?le wolboere in Karoo transformeer die koloniale ekonomie. Die Pedi migreer om op Kaapse plase te werk
  • 16 Okt 1840—16 Okt 1840: Potchefstroom; Winburg en Natalia smelt saam tot `n enkele Boerestaat
69 1841 
  • 1841—1841: Oprigting van eerste sinagoge in Suid-Afrika
  • 1841—1841: Metodiste Kerk in Port Elizabeth gestig
  • 1841—1841: NG Gemeente Winburg gestig
    Eerste Vrystaatse gemeente
  • 1841—1841: Voortrekker Raad in Potchefstroom gevestig
  • 16 Jan 1841—16 Jan 1841: NG Gemeente Winburg gestig
    Ds Lindley; `n Presbiteriaanse Sendeling; word die eerste leraar van die Voortrekkerkerk. Hy woon in Natal en in 1842; op pad na Potchefstroom; bevestig hy die eerste kerkrade van Winburg en Potchefstroom en doop ook 331 kinders.
70 1842 
  • 1842—1842: NG Gemeente Prins Albert gestig
    Afgestig van Beaufort-Wes
  • 1842—1842: Dick King se rit te perd vanaf Durban na Grahamstad
  • 1842—1842: Sinode besluit op benaming van Nederduitse Gereformeerde Kerk
  • 1842—1842: Reglement van 1842 maak kerk vryer van staatsinmenging
  • 1842—1842: Britse anneksasie van Natal
  • 1842—1843: Oorlog tussen die Britte en die Boere in Natal
  • 26 Mrt 1842—26 Mrt 1842: Nederduitsch Hervormde Gemeente Potchefstroom gestig
  • 27 Mrt 1842—27 Mrt 1842: NG Gemeente Mooirivier (Potchefstroom) gestig
    Die Voortrekker Volksraad het bepaal dat `twee gemeentes wes en drie oos van die Drakensberge gestig moet word`. Ds Daniel Lindley het nuwe lidmate op 26/27 Maart 1842 bevestig en dit word beskou as die stigtingsdatum.
71 1843 
  • 1843—1843: NG Gemeente Kruisvallei gestig
    Afgestig van Tulbagh a.g.v. `n skeuring. In 1935 is die gemeente weer met Tulbagh verenig.
  • 1843—1843: NG Gemeente Richmond gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet/Beaufort-Wes
  • 1843—1843: Ordonnansie 7 vervang De Mist se kerkorde
72 1844 
  • 1844—1844: NG Gemeente Victoria-Wes gestig
    Afgestig van Beaufort-Wes
  • 1844—1844: Toegang tot grond verander vanaf verpagte eiendom na volle of vrye besit
  • 1844—1844: Victoria-Wes gestig
  • 1844—1844: Hendrik Potgieter vestig hom in Delagoabaai
  • Apr 1844—Apr 1844: Boere van Natal vestig hulle in Potchefstroom
    Die Boere het hulle daar gevestig nadat hulle die Drakensberge oorgesteek het
73 1845 
  • 1845—1845: NG Gemeente Franschhoek gestig
    Afgestig van Paarl
  • 1845—1845: NG Gemeente Mosselbaai gestig
    Afgestig van George
  • 1845—1845: Berlynse Sendinggenootskap stig buite-stasie onder die Korana by Pniel
  • 1845—1845: Natal word `n outonome distrik van die Kaapkolonie
  • 1845—1845: Slag van Zwartkoppies
  • 1845—1845: Mothibi van die Tlhaping oorlede
  • 1845—1845: Ohrigstad gestig
74 1846 
  • 1846—1846: NG Gemeente Burgersdorp gestig
    Afgestig van Colesberg/Cradock
  • 1846—1846: Bloemfontein gestig
  • 1846—1846: Stigting van Evangeliese Alliansie
  • 1846—1847: Setlaars arriveer vanaf Buenos Aires; Argentini?
    Ongeveer 103 setlaars arriveer in Port Elizabeth vanaf oorlog-geteisterde Buenos Aires; Argentini?
  • 1846—1848: Sewende Grensoorlog tussen die Xhosa en blankes
    Hierdie oorlog staan ook bekend as die `Oorlog van die Byl`.
75 1847 
  • 1847—1847: Rynse sendeling Christoph Alheit verskuif na Schietfontein (Carnarvon)
  • 1847—1847: Opening van Montagu Pas
  • 1847—1847: Eerste Sinodale Sendingkommissie aangewys
  • 1847—1847: Victoria-Oos en Brits Kaffraria geannekseer as deel van die Kaapkolonie
  • 1847—1847: Koloniale grens uitgebrei na die Oranjerivier
  • 1847—1847: Suikerrietplantasies begin in Natal
  • 1847—1847: Oos Londen gestig
  • 19 Jan 1847—19 Jan 1847: NG Gemeente Calvinia (Hantam) gestig
    Afgestig van Clanwilliam
76 1848 
  • 1848—1848: NG Gemeente Humansdorp gestig
    Afgestig van Uitenhage
  • 1848—1848: Slag van Boomplaats
  • 1848—1848: NG Gemeente Bloemfontein gestig
    Ds Andrew Murray (Jnr) was die eerste leraar
  • 1848—1848: Soutpansberg (later Schoemansdal) gestig
  • 1848—1848: Aankoms van R Gray
    Hy was die eerste Anglikaanse biskop
  • 1848—1854: Oranjerivier Soewereiniteit
  • 26 Jan 1848—26 Jan 1848: NG Gemeente Napier gestig
    Afgestig van Bredasdorp/Caledon
  • 3 Feb 1848—3 Feb 1848: Britte; onder leiding van Sir Harry Smith; annekseer die Vrystaat
  • 1 Mrt 1848—1 Mrt 1848: NG Gemeente Fauresmith gestig
    Die gemeente het aanvanklik bekend gestaan as `De Gemeente aan de Rietrivier`.
  • 23 Mrt 1848—23 Mrt 1848: Ongeveer 163 Duitse setlaars arriveer in Natal
    Hulle het bekend gestaan as die Bergthiel Setlaars
  • 25 Nov 1848—25 Nov 1848: NG Gemeente Smithfield gestig
  • 30 Nov 1848—30 Nov 1848: NG Gemeente Bloemfontein gestig
77 1849 
  • 1849—1849: NG Gemeente Harrismith gestig
  • 1849—1849: Stigting van `De Gereformeerde Kerkbode`
    Amptelike nuusblad van die NG Kerk
  • 1849—1849: Eerste Joodse Gemeente in Kaapstad gestig
  • 1849—1850: Die Byrne Setlaars arriveer in Natal
    Anders as die 1820-setlaars; was hierdie immigrante tipies van die middel- en ho?r-middelstand; en hoofsaaklik uit die noorde van Engeland afkomstig. Hierdie groep het ook klaarblyklik sterker bande as die 1820-setlaars met Brittanje behou.
78 1850 
  • 1850—1850: NG Gemeente Namakwaland (Springbok) gestig
    Afgestig van Clanwilliam
  • 1850—1850: Wesleyaanse Setlaars arriveer in Natal
  • 1850—1850: Eerste Afrikaanse boek geskryf
    Dit is gedoen deur `n imam (Moslem gebedsleier) van slawe afkoms
  • 1850—1853: Agtste Grensoorlog
  • 2 Jan 1850—2 Jan 1850: NG Gemeente Magaliesberg (Rustenburg) gestig
    Afgestig van Mooirivier. Magaliesberg was `n wyk van Mooirivier.
  • 7 Jan 1850—7 Jan 1850: NG Gemeente Lydenburg gestig
    Eerste lidmate deur Ds Andrew Murray van Bloemfontein bevestig. Hy het ook by die geleentheid 74 kinders gedoop.
  • 16 Nov 1850—16 Nov 1850: Nederduitsch Hervormde Gemeente Rustenburg gestig
79 1851 
  • 1851—1851: NG Gemeente Knysna gestig
    Afgestig van George
  • 1851—1851: Eerste Basoeto-oorlog
  • 1851—1851: Suiker vir die eerste keer geproduseer van suikerriet wat in Natal aangeplant is
  • 10 Feb 1851—10 Feb 1851: NG Gemeente Ladismith gestig
    Afgestig van Swellendam/Riversdal
  • 24 Feb 1851—24 Feb 1851: NG Gemeente Fraserburg gestig
    Afgestig van Beaufort-Wes
  • 13 Des 1851—13 Des 1851: NG Gemeente Hopefield gestig
    Afgestig van Swartland
80 1852 
  • 1852—1852: NG Gemeente Aliwal-Noord gestig
    Afgestig van Burgersdorp
  • 1852—1852: Stranding van die `Birkenhead`
  • 1852—1852: Die `New Church (Congregational / Presbyterian)` in Port Elizabeth gestig
  • 1852—1852: Tweede eeufeesherdenking
    Dr A Faure lewer die feesrede
  • 1852—1852: Kopermynbou begin by Springbokfontein (Namakwaland)
    Trekarbeid op klein skaal
  • 1852—1852: Brittanje onttrek uit Oranjerivier Soewereiniteit met Sandrivier-konvensie
  • 17 Jan 1852—17 Jan 1852: Totstandkoming van `Zuid-Afrikaansche Republiek` (ZAR)
  • 16 Mrt 1852—16 Mrt 1852: Versoening tussen Andries Pretorius en Hendrik Potgieter
  • 10 Apr 1852—10 Apr 1852: NG Gemeente Zoutpansberg (Pietersburg) gestig
    Ds Andrew Murray van Bloemfontein het die gemeente op Schoemansdal gestig.
  • 30 Apr 1852—30 Apr 1852: Nederduitsch Hervormde Gemeente Pietersburg gestig
  • 19 Mei 1852—19 Mei 1852: NG Gemeente Middelburg gestig
    Afgestig van Colesberg/Richmond/Graaff-Reinet/Cradock
81 1853 
  • 1853—1853: NG Gemeente Darling gestig
    Afgestig van Swartland
  • 1853—1853: Instelling van Verteenwoordigende Raad aan die Kaap
  • 1853—1853: Nedersettings van Queenstown en Seymour ontstaan
  • 1853—1853: Nicolaas Waterboer word Griekwa Kaptein
  • 1853—1853: Hopetown gestig
  • 1853—1853: Biskop Colenso word Anglikaanse biskop in Natal
  • 1853—1853: Stigting van Nederduitsch Hervormde Kerk van Afrika (NHK)
  • 1853—1853: `Union Steamship Line` gestig
  • 19 Jan 1853—19 Jan 1853: NG Gemeente Robertson gestig
    Afgestig van Swellendam
  • 1 Okt 1853—1 Okt 1853: NG Gemeente Oudtshoorn gestig
    Afgestig van George/Mosselbaai
82 1854 
  • 1854—1854: NG Gemeente Alexandria gestig
    Afgestig van Uitenhage
  • 1854—1854: NG Gemeente Queenstown gestig
    Afgestig van Cradock
  • 1854—1854: NG Gemeente Pretoria gestig
    Daar was toe net 28 wonings in die omgewing.
  • 1854—1854: Vrystaatse Vierkleur vir die eerste keer in Bloemfontein gehys
  • 1854—1854: Eerste verkose parlement van die Kaapkolonie
  • 1854—1854: Boere verslaan die Ndebele by Makapansgat
  • 1854—1854: George Grey (1812-1898); Portugees-gebore Britse koloniale Goewerneur
  • 18 Feb 1854—18 Feb 1854: NG Gemeente Hopetown gestig
    Afgestig van Colesberg
  • 23 Feb 1854—23 Feb 1854: Die Republiek van die Oranje Vrystaat ontstaan
    Die Republiek het ontstaan na die ondertekening van die Bloemfontein Konvensie
  • 16 Okt 1854—16 Okt 1854: NG Gemeente Montagu gestig
    Afgestig van Swellendam
  • 19 Nov 1854—19 Nov 1854: NG Gemeente Utrecht gestig
    Gemeente is deur die konsulent; Dr HE Faure van Pietermaritzburg gestig. Ds Lion Cachet neem beroep op 27 Mei 1865 aan.
83 1855 
  • 1855—1855: NG Gemeente Sutherland gestig
    Afgestig van Worcester
  • 1855—1855: NG Gemeente Heidelberg gestig
    Afgestig van Swellendam/Riversdal
  • 1855—1855: Stigting van Grey Kollege in Bloemfontein
    Gesteun deur NG Kerk
  • 1855—1855: 20 myners arriveer om in die Namakwalandse kopermyne te werk
  • 4 Feb 1855—4 Feb 1855: NG Gemeente Jansenville gestig
    Afgestig van Uitenhage
  • 2 Mrt 1855—2 Mrt 1855: NG Gemeente Ceres gestig
    Afgestig van Tulbagh
  • 19 Apr 1855—19 Apr 1855: NG Gemeente Murraysburg gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet
  • 8 Sep 1855—8 Sep 1855: Nederduitsch Hervormde Gemeente Pretoria gestig
  • 16 Okt 1855—16 Okt 1855: NG Gemeente Aberdeen gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet
  • 16 Nov 1855—16 Nov 1855: Pretoria gestig
    Marthinus Wessel Pretorius het in 1853 twee plase; Elandspoort en Koedoespoort; gekoop met die doel om `n dorp te stig wat as die middelpunt van die oorvaalse staat moes dien. Hy het besluit om die dorp na sy vader; Andries Pretorius; te vernoem.
  • 9 Des 1855—9 Des 1855: NG Gemeente Simonstad (-Kalkbaai)(Vishoek) gestig
    Afgestig van Wynberg. Met stigting was die naam van die gemeente slegs Simonstad
84 1856 
  • 1856—1856: NG Gemeente Hanover gestig
    Afgestig van Colesberg/Richmond
  • 1856—1856: Natal word `n aparte kolonie
  • 1856—1856: Die `Anglican St. Paul`s Church` in Port Elizabeth gestig
  • 1856—1856: Ongeveer 3000 Krimoorlog veterane (Duitse Legioensoldate) vestig in Kaffraria
    2700 Duitse burgers sluit later by hulle aan
  • 1856—1857: Xhosa-selfmoord deur slagting van hul vee
    In April of Mei 1856 het die tienderjarige Nongqawuse en haar vriendin Nombanda gaan water haal by `n poel naby die monding van die Gxarharivier. Met haar terugkoms het sy haar oom en voog; Mhlakaza; `n Xhosa spiritualis; vertel dat sy die geeste van drie van haar voorvaders ontmoet het. Sy het beweer dat die geeste haar vertel het dat as die Xhosa-mense al hul oeste verwoes en al hul vee doodmaak; die geeste as beloning al die Britse setlaars in die see sou jaag. Hulle sou ook al die oeste vervang en die krale met mooier en gesonder vee vul.
  • 1856—1862: Ongeveer 700 jeugdiges arriveer vanaf Holland
  • 14 Okt 1856—14 Okt 1856: NG Gemeente Dordrecht gestig
    Afgestig van Aliwal-Noord/Burgersdorp
  • Nov 1856—Nov 1856: NG Gemeente Boshof gestig
  • 17 Des 1856—17 Des 1856: Stigting van die Boererepubliek Lydenburg
85 1857 
  • 1857—1857: Transvaalse Vierkleur vir die eerste keer gehys
  • 1857—1857: Robert Moffat voltooi sy vertaling van die Bybel in Setswana
    Hy het die Ou Testament van die Bybel in Setswana vertaal
  • 1857—1857: Eerste poskontrak met die `Union Steamship Company`
    Die kontrak was vir `n gereelde posdiens tussen Brittanje en Suid-Afrika
  • 1857—1857: Besluit oor afsonderlike eredienste vanwe? die `zwakheid van sommigen`
  • 1857—1857: Eerste Wetgewende Raad in Natal
  • 1857—1857: Ongeveer 157 Ierse meisies arriveer
    Hulle arriveer op die skip `Lady Kennaway` en vestig in Brits-Kaffraria
  • 1857—1857: Kaapse Kerk besluit oor sendingwerk buite die Kolonie
  • 1857—1857: Xhosa betree die Karoo na die Oos-Kaapse veeslagting
  • 1857—1862: Ondersteunde immigrasieskemas bring ongeveer 12 000 setlaars die land in
  • 6 Jan 1857—6 Jan 1857: MW Pretorius; eerste President van die Zuid Afrikaansche Republiek
  • 15 Nov 1857—15 Nov 1857: NG Gemeente St. Stephens (Kaapstad) gestig
    Kleurlinggemeente wat selfstandig ontstaan het
86 1858 
  • 1858—1858: NG Gemeente Riebeeck-Wes gestig
    Afgestig van Swartland
  • 1858—1858: Joodse gemeente in Port Elizabeth gestig
  • 1858—1858: Oorlog tussen Oranje Vrystaat en die Basoeto-stam
  • 1858—1858: Paarl Gimnasium seunskool deur Ds GWA van der Lingen gestig
  • 1858—1858: Die `Anglican Holy Trinity Church` in Port Elizabeth gebou
  • Jan 1858—Jan 1858: NG Gemeente Villiersdorp gestig
    Afgestig van Caledon
87 1859 
  • 1859—1859: Stigting van die Gereformeerde Kerke in SA
    Hierdie kerk het weggebreek vanaf die Nederduitsch Gereformeerde Kerk
  • 1859—1859: Gereformeerde Gemeente Reddersburg gestig
  • 1859—1859: Gereformeerde Gemeente Lydenburg gestig
  • 1859—1859: Gereformeerde Gemeente Pretoria gestig
  • 1859—1859: NG Gemeente Greytown gestig
    Afgestig van Pietermaritzburg.
  • 1859—1859: NG Gemeente Komg(h)a (Maclean/Macleantown) gestig
    Voor die stigting is mense in Kaffraria deur leraars van Glen Lynden; Albani? en Stockenstr?m besoek.
  • 1859—1859: Gereformeerde Gemeente Waterberg gestig
  • 1859—1859: Gereformeerde Gemeente Rustenburg gestig
  • 1859—1859: Eerste spoorweglyn in Suid-Afrika begin in Kaapkolonie
  • 1859—1859: Opening van Kweekskool; Stellenbosch
  • 1859—1859: Charles Darwin publiseer `Origin of Species` oor evolusie
  • 12 Okt 1859—12 Okt 1859: NG Gemeente Pearston gestig
    Afgestig van Graaff-Reinet/Somerset-Oos
88 1860 
  • 1860—1860: NG Gemeente Kroonstad gestig
    Afgestig van Harrismith.
  • 1860—1860: Gereformeerde Gemeente Middelburg (Kaap) gestig
  • 1860—1860: Gereformeerde Gemeente Burgersdorp gestig
  • 1860—1860: NG Gemeente Marthinus Wesselstroom (Wakkerstroom) gestig
    Eerste leraar; Ds DP Ackerman; eers op 16 November 1874 bevestig.
  • 1860—1860: NG Gemeente Waterberg gestig
    Eerste vaste leraar eers in 1890 bevestig.
  • 1860—1860: Gereformeerde Gemeente Colesberg gestig
  • 1860—1860: NG Gemeente Jacobsdal gestig
  • 1860—1860: Begin van die `Penny Post` in Kaapstad
  • 1860—1860: Begin van konstruksie van die Tafelbaai Dokke
  • 1860—1860: Spoorlyn tussen Kaapstad en Wellington geopen
  • 1860—1860: Opening van SA Biblioteek
  • 1860—1860: Aankoms van Indi?r-kontrakarbeiders in Natal om op suikerplantasies te werk
    Tussen 1860 en 1911 arriveer ongeveer 52 000 Indi?rs en sowat 50% bly in die land
  • 1860—1860: Die `Catholic St. Augustine`s Church` in Port Elizabeth gestig
  • 1860—1860: Eerste telegraafdiens in Suid-Afrika
    Hierdie diens was tussen Kaapstad en Simonstad
  • 1860—1860: Eerste Baptistekerk in Port Elizabeth gestig
  • 1860—1860: Worcester-konferensie
    Begin van geestelike herlewings
  • 1860—1860: Boere republieke noord van die Vaalrivier verenig met die ZAR
    Pretoria word gekies as die hoofstad
  • 26 Jun 1860—26 Jun 1860: Eerste spoorweg geopen
    n Spoorlyn van 8 km was in Durban gebou; wat Kaapstad voorgespring het met ongeveer 2 jaar.
89 1861 
  • 1861—1861: NG Gemeente Lady Grey gestig
    Afgestig van Aliwal-Noord
  • 1861—1861: Eerste Pinksterbidure; Paarl
  • 1861—1861: Aankoms van H. Gonin en A. McKidd
    Hulle was die eerste buitelandse sendelinge van die NG Kerk
  • 1861—1862: Griekwa trek onder Adam Kok III vanaf Philippolis na Niemandsland
  • Apr 1861—Apr 1861: Nederduitsch Hervormde Gemeente Volksrust gestig
90 1862 
  • 1862—1862: NG Gemeente Balfour (Greykerk) gestig
    Afgestig van Stockenstr?m (kleurlinggemeente)
  • 1862—1862: NG Gemeente Bethulie gestig
  • 1862—1862: Eerste burgerlike hofbeslissings oor liberale stryd in die Kerk
91 1863 
  • 1863—1863: Gereformeerde Gemeente Philipstown gestig
  • 1863—1863: Gereformeerde Gemeente Potchefstroom gestig
  • 1863—1863: NG Gemeente Alice (Victoria-Oos) gestig
    Afgestig van Albanie
  • 1863—1863: Gereformeerde Gemeente Bethulie gestig
  • 1863—1863: NG Gemeente Tarkastad gestig
    Afgestig van Cradock/Queenstown
  • 1863—1863: NG Gemeente Riebeeck-Kasteel gestig
    Afgestig van Swartland
  • 1863—1863: Eerste buitelandse sendingwerk van NG Kerk
    Dit was by Saulspoort en Soutpansberg gedoen
  • 1863—1863: Inwyding van die huidige Neo-Gotiese Toringkerk van Stellenbosch
    Die argitek was Carl Otto Hager van Dresden.
  • 1863—1863: Die `Hill Presbyterian Church` in Port Elizabeth gestig
  • 1863—1863: North End Cemetery` in Port Elizabeth begin
  • 15 Jul 1863—15 Jul 1863: NG Gemeente Edenburg gestig
    Afgestig van Fauresmith.
  • Des 1863—Des 1863: NG Gemeente Philadelphia (Koeberg) gestig
    Afgestig van Durbanville
92 1864 
  • 1864—1864: Gereformeerde Gemeente Aliwal-Noord gestig
  • 1864—1864: NG Gemeente Willowmore gestig
  • 1864—1864: Gereformeerde Gemeente Ventersburg gestig
  • 1864—1864: Eerste Natalse sinode
  • 1864—1864: St. George`s Cemetery` in Port Elizabeth begin
  • Apr 1864—Apr 1864: Nederduitsch Hervormde Gemeente Middelburg gestig
93 1865 
  • 1865—1865: Gereformeerde Gemeente Fauresmith gestig
  • 1865—1865: Eerste Vrystaatse sinode
  • 1865—1865: Bekendstelling van eerste Xhosa vertaling van die Bybel
  • 1865—1865: Verhoor van Biskop Colenso
    Weens sy teenkanting teen die leer van ewige straf vir sondaars; en vir sy verdraagsaamheid teenoor poligamie onder die Zoeloes; is Colenso in 1863 deur sy senior; Biskop Robert Gray van Kaapstad; gedaag om voor hom te verskyn op `n klag van kettery.
  • 1865—1865: Oorlog tussen die Oranje Vrystaat en die Basoeto`s
  • 1865—1866: Ekonomiese depressie regdeur Suid-Afrika
  • 1865—1866: Albani? Nedersetting Skema
  • 27 Jun 1865—27 Jun 1865: NG Gemeente Heidelberg gestig
  • 27 Jun 1865—27 Jun 1865: Nederduitsch Hervormde Gemeente Heidelberg gestig
  • 19 Okt 1865—19 Okt 1865: NG Gemeente Uniondale gestig
    Afgestig van George
  • 20 Nov 1865—20 Nov 1865: Nederduitsch Hervormde Gemeente Waterberg gestig
94 1866 
  • 1866—1866: NG Gemeente Hartebeesfontein gestig
    Afgestig van Potchefstroom. Die gemeente is soms ook Schoonspruit genoem.
  • 1866—1866: Indi? staak om arbeiders na Natal te stuur
  • 18 Feb 1866—18 Feb 1866: Nederduitsch Hervormde Gemeente Klerksdorp gestig
  • 13 Mrt 1866—13 Mrt 1866: NG Gemeente Nasaret (Middelburg) gestig
95 1867 
  • 2 Apr 1867—2 Apr 1867: Eerste diamant naby Hopetown gevind
    Die 15-jarige Erasmus Jacobs het met `n klip gespeel toe `n buurman; Schalk van Niekerk; hom daarmee sien. Hy het vermoed dat dit iets waardevols was en het die steen aan John O`Reilly gegee; wat dit op sy beurt aan Lorenzo Boyes; die magistraat van Colesberg; gegee het. Boyes het dit getoets deur sy voorletters DP in sy kantoorvenster uit te krap; wat vandag nog te sien is. Die steen is daarna na Grahamstad gestuur waar dit as `n 21;25 karaat diamant ge?dentifiseer is. Sir Philip Woodhouse; Goewerneur van die Kaap; het die steen vir 500 Pond sterling gekoop; wat `n aansienlike bedrag vir daardie tyd was. Die steen staan as `Eureka` bekend.
96 1868 
  • 1868—1869: Korana Oorlog langs die Oranje Rivier
  • 15 Aug 1868—15 Aug 1868: NG Gemeente Zeerust gestig
    Afgestig van Potchefstroom.
97 1869 
  • 1869—1869: NG Gemeente Ficksburg gestig
  • 1869—1869: Gereformeerde Gemeente Dordrecht gestig
  • 1869—1869: NG Gemeente Bethlehem gestig
  • 1869—1869: Goud- en diamantstormlope begin
    Die Ster van Suid-Afrika was die oorsaak van groot opgewondenheid regdeur die w?reld. Teen die einde van 1869 het `n groep delwers van Natal na Klipdrift op die walle van die Vaalrivier gekom. Dit het aanleiding tot die eerste diamant-stormloop gedurende 1870 gegee; sowel as die vestiging van vele delwerye in die omgewing.
  • 1869—1869: Spoorweg vanaf Port Nolloth na O`Kiep
  • 7 Feb 1869—7 Feb 1869: Nederduitsch Hervormde Gemeente Bronkhorstspruit gestig
  • Mrt 1869—Mrt 1869: Die `Ster van Suid-Afrika` diamant ontdek
    n 83;5 karaat wit diamant was deur `n skaapwagter op die plaas Sandfontein; naby Schalk Van Niekerk se plaas; ontdek.
98 1870 
  • 1870—1870: NG Gemeente Ladybrand gestig
    Die dorp is vernoem na die vrou van Pres Brand van die Vrystaat.
  • 1870—1870: NG Gemeente Rouxville gestig
  • 1870—1870: NG Gemeente Bloemhof gestig
  • 1870—1870: Opening van Kaapstad Dokke
  • 1870—1870: Galeshewe van die Tlhaping gebore
  • 1870—1871: Die `St. Peter`s Anglican Church` in Port Elizabeth gestig
  • 1870—1884: Wilhelm Bleek en Lucy Lloyd voer onderhoude met Xam gevangenes in Kaapstad
  • 30 Jul 1870—30 Jul 1870: NG Gemeente Wepener gestig